En küçük delik büyük gemiyi batırır
Bütçe gerçekleşmelerinin sokaktaki insan ve ülke ekonomisi açısından önemi oldukça büyüktür. Filozof, bilim insanı ve siyasetçi gibi birçok kimliği olan Benjamin Franklin “Bütçenizdeki açıklara dikkat edin. En küçük delik, en büyük gemiyi batırır” diye buyurmuş.
15 Mart günü Şubat ayı bütçe gerçekleşmeleri, Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından yayınlandı. Bu gerçekleşmeler bize devletin o ay içinde elde ettiği gelirleri ve harcama yaptığı yerleri gösterir. Bütçemiz açık mı ya da fazla mı veriyor, ne kadar faiz ödüyoruz, geçmiş yılların bütçe kalemleriyle yaptığımız karşılaştırmalar bize ne anlatıyor; bütün bunları bütçe gerçekleşmelerine ilişkin istatistiklere bakarak söyleyebiliyoruz. Bütçe gerçekleşmelerinin sokaktaki insan ve ülke ekonomisi açısından önemi oldukça büyüktür. Filozof, bilim insanı ve siyasetçi gibi birçok kimliği olan Benjamin Franklin “Bütçenizdeki açıklara dikkat edin. En küçük delik, en büyük gemiyi batırır” diye buyurmuş. O gemide hepimiz olduğumuza göre geminin sağ salim hedeflenen limana yanaşması önemli.
İşte bu önemin bazı temel noktaları:
Kamu Hizmetleri ve Altyapı Gelişimi: Bütçe gerçekleşmeleri, kamu hizmetlerinin sunumu ve altyapı gelişimi için önemli bir kaynak sağlar. Bu, sokaktaki insanların günlük yaşamlarını etkileyen kamu hizmetlerinin finansmanını sağlar. Örneğin, eğitim, sağlık hizmetleri, ulaşım altyapısı gibi alanlarda yapılan harcamalar, halkın yaşam kalitesini artırır.
İstihdam Olanakları: Bütçe gerçekleşmeleri, hükümetin istihdam yaratmaya yönelik politikalarını belirler. Kamu sektöründeki istihdam imkanları, bütçe çerçevesinde planlanır ve gerçekleştirilir. Ayrıca, altyapı projeleri ve kamu hizmetlerinin genişletilmesi, özel sektörde de istihdam yaratma potansiyeline sahip.
Vergi Politikası ve Gelir Dağılımı: Bütçe gerçekleşmeleri, vergi politikalarının belirlenmesinde de önemli bir rol oynar. Vergi oranları, vergi indirimleri, dolaylı-dolaysız vergi tercihleri, vergi muafiyetleri gibi politikalar, gelir dağılımını etkiler ve sosyal adaleti sağlamak adına önemli olur.
Fiyat ve Enflasyon Kontrolü: Bütçe gerçekleşmeleri, hükümetin fiyat istikrarını sağlamak için aldığı tedbirlerle ilişkilidir. Özellikle kamu harcamalarının ve borçlanmanın aşırı artması, enflasyonu artırabilir. Ülkemizde, şu anda enflasyonla mücadele politikalarının en önemli eksiği burada yatıyor. Bu nedenle, bütçe politikaları enflasyonu kontrol altında tutmaya yönelik olmalı ve mali disiplin gerekli.
Yatırımcı Güveni ve Ekonomik Büyüme: Bütçenin sonuçları, yatırımcı güvenini etkiler. Sağlam ve dengeli bir bütçe politikası, yatırımcıların geleceğe yönelik beklentilerini olumlu kılar ve ekonomik büyümeyi destekler.
Faiz giderlerindeki artış çarpıcı, yüzde 216 olmuş. Bütçe açığının artması ve ekonominin içinde bulunduğu koşullara bağlı olarak borçlanma maliyeti artıyor. Burada ekonominin direksiyonunda oturanlar için bir alarm zili var.
FAİZ GİDERLERİNDEKİ ARTIŞ YÜZDE 216
Uluslararası İtibar ve Borçlanma Maliyetleri: Mali disiplin, bir ülkenin uluslararası itibarını ve kredi notunu etkileyebilir. Düşük bütçe açıkları ve borçlanma ihtiyaçları, bir ülkenin borçlanma maliyetlerini azaltır ve yatırımcılar üzerinde olumlu bir etki yaratır.
Bu unsurlar açısından Ocak-Şubat 2024 dönemi bütçe gerçekleşmeleri bize neler anlatıyor, bir bakalım. Bütçe giderleri 1,457 trilyon TL olmuş. 2023 yılında aynı dönemde 710,7 milyar TL harcamışız. Harcamalarımız yüzde 105 artmış. Aynı zamanda bir yıllık bütçemizin yüzde 13,1’ini bu iki aylık dönemde harcamışız. Geçen yıl bu oran yüzde 12,7’ydi. Sadece miktar değil oransal olarak harcamalarda hızlanma eğilimi var. Oransal olarak en fazla artış gösteren kalemler personel, borç verme ve faiz giderleri.
Borç verme kalemi içinde Kıbrıs, Kredi Garanti Fonu ve KİT gibi alt başlıklar var. Faiz giderlerindeki artış çarpıcı, yüzde 216 olmuş. Bütçe açığının artması ve ekonominin içinde bulunduğu koşullara bağlı olarak borçlanma maliyeti artıyor. Burada ekonominin direksiyonunda oturanlar için bir alarm zili var. Giderler içinde tarımsal desteklemede dikkat çekiyor. İki ayda burada yapılan harcama 27 milyar TL. Geçen yıla göre yüzde 38 artış var. Tutar ve artış oranı çok az. Gıda enflasyonun yüksek olduğu bir ülkede ayrılan bu kaynak çok ama çok yetersiz.
Sağlıklı bir bütçe politikası oluşturulması ve uygulanması, hem bireylerin hem de ülke ekonomisinin refahını artırmak için önemlidir. Yoksa o küçük deliklerden su sızmaya başladığında tedbir almazsanız, gemi içindekilerle birlikte batar.
SAĞLIKLI BÜTÇE POLİTİKASI HEM BİREYLER HEM ÜLKE İÇİN ÖNEMLİ
Aynı dönemde gelir 1,153 milyar TL olmuş. Geçen yıl aynı dönem bu tutar 507,9 olarak gerçekleşmişti, yüzde 127’lik bir artış var. Bütçe gelirlerinin 923,4 milyar TL’si vergi gelirlerinden oluşuyor. Toplam vergi gelirlerinin yüzde 76’sını dolaylı vegriler oluşturuyor. Bu dönem için sağlıklı bir dolaylı-dolaysız vergi analiz yapılamaz. Çünkü özel beyan dönemleri hariç gelir vergisi mart ayında beyan edilir, birinci taksit mart ayı içinde ikinci taksit temmuz ayının sonuna kadar ödenir. Kurumlar vergisinde ise nisan ayı beyan ve ödeme dönemidir.
Bu analizin yıllık tutarlar üzerinden yapılması doğru olmakla beraber dolaylı vergilerin toplam vergi tahsilatının yükünü çektiği ve yüzde 70’ler civarında gerçekleştiğini söylemek mümkün. Dolaylı vergilerin içinde PETROL VE DOĞALGAZDAN ALINAN Özel Tüketim Vergisi(ÖTV) yüzde 317’lik artışla dikkat çekiyor. Enerjide meydana gelen fiyat artışları devletin gelirlerini artırıyor. Bir başka deyişle devlet enflasyondan kazanıyor.
Bütçe açığı söz konusu dönem için 304,5 milyar TL olmuş. Geçen yıl aynı dönemde açık 202,8 olarak gerçekleşmiş. Bütçe açığı yüzde 50 artmış. Faizin dışarıda bırakıldığı faiz dışı denge rakamı da ekside. Faiz dışı dengenin pozitif değer taşıması önemli. Çünkü buradaki fazla, borç ödeme kapasitesinin gücünü gösterir. Siz faizi dışarıda bıraktığınızda bile açık veriyorsanız, işler sarpa sarıyor demektir.
Sonuç olarak, bütçe gerçekleşmeleri, hem sokaktaki insanların günlük yaşamlarını etkileyen kamu hizmetlerinin finansmanını sağlar hem de ülke ekonomisinin genel sağlığı ve istikrarı için kritik bir rol oynar. Bu nedenle, sağlıklı bir bütçe politikası oluşturulması ve uygulanması, hem bireylerin hem de ülke ekonomisinin refahını artırmak için önemlidir. Yoksa o küçük deliklerden su sızmaya başladığında tedbir almazsanız, gemi içindekilerle birlikte batar.
- Enflasyon yıldızı parlıyor, cüzdanlar soluyor! - 5 Mayıs 2024
- Maliye politikası var mı? - 28 Nisan 2024
- Ne oldu, ne olacak, ne olmalı? - 21 Nisan 2024