Kadınlar artık evlendikten sonra da soy adlarını kullanabilecek

Türk Medeni Kanunu’nun “evlenen kadının kocasının soyadını alacağı” hükmünü iptal eden Anayasa Mahkemesi kararı iki gün sonra yürürlüğe giriyor. Karar sonrası kadınlar artık tek başına kendi soyadlarını kullanabilecek, eşlerinin soyadlarıyla birlikte kullanma zorunda olmayacak.

EVLİ KADINLAR ARTIK KENDİ SOYADLARINI KULLANABİLECEK

Anayasa Mahkemesi, Türk Medeni Kanunu’nun “evlenen kadının kocasının soyadını alacağı ancak evlendirme memuruna veya daha sonra nüfus idaresine yapacağı yazılı başvuruyla kocasının soyadının önünde önceki soyadını da kullanabileceği, kadının evlenmeden önceki soyadını evlendikten sonra tek başına kullanamayacağı”nı öngören 187. maddesinin birinci cümlesini iptal etmiş ve TBMM tarafından “kadın erkek eşitliğine uygun yeni bir düzenleme” yapılması için 9 ay süre vermişti.

Yüksek Mahkeme’nin 28 Nisan 2023’te Resmi Gazetede yayımlanan kararının yürürlük tarihi için verilen 9 aylık süre 28 Ocak 2024’te doluyor. TBMM’nin bu sürede gerekli yasal düzenlemeyi yapması gerekiyordu. Ancak konuyla ilgili düzenlemelerin, yeni yargı paketi içinde ele alınacağı bildirildi.

Kadınlar İçin Eşitlik Platformu(EŞİK) Medeni Kanunu’nun 187. maddesinin iptaline ilişkin açıklama yayınladı.

Açıklamanın tam metni ise şöyle:

“Kadınların evlendikleri erkeğin soyadını taşıma zorunluluğu kalkıyor.

AİLEDE EŞİTLİK, TOPLUMDA EŞİTLİK.

Medeni Yasa’nın “evlenen kadının kocasının soyadını taşımasını” zorunlu kılan 187. Maddenin birinci ve ikinci cümlesi Anayasa Mahkemesi’nce iptal edilmişti.

Mahkeme’nin “kadın erkek eşitliğine uygun yeni bir düzenleme” yapılması için TBMM’ye verdiği dokuz aylık süre 28 Ocak’ta doluyor.

Anayasa’nın 90. Maddesi gereğince ve birçok Anayasa Mahkemesi kararında vurgulandığı gibi, BM Ayrımcılığa Karşı Sözleşme – CEDAW dahil birçok uluslararası sözleşmeye aykırı olan bu hüküm zaten YOK HÜKMÜNDE idi. Artık kesinlikle yok hükmündedir.

Yasal boşluk da yoktur: Anayasa’nın ailede eşitliği düzenleyen 41. Maddesi ve CEDAW’ın 16/g hükmü gereğince yürürlüktedir ve doğrudan uygulanacak hükümlerdir.

EVLİ KADINLAR, EVLENECEK KADINLAR DİKKAT

Artık evlilikte kendi soyadıyla devam etmek isteyen kadınlar için dava açma zorunluluğu kalkmıştır.

* Evli kadınlar, hemen bugün Nüfus Müdürlüklerine başvurarak, evliliklerine evlilik öncesi soyadları ile devam edebilirler.

* Evlenecek olan kadınlar bundan böyle evlilik öncesi soyadlarını kullanacaklarını beyan ederek hayatlarını kendi soyadları ile sürdürebilirler.

İktidarın gündemindeki 8. Yargı paketi ile Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararı yok sayılarak kadının soyadı ile ilgili 187. maddenin eskisi gibi aynen korunmak istendiğini, kadınlara erkek eşlerinin soyadını kullandırma dayatmasının sürdürüldüğünü görüyoruz.

Kadının kimliğinin yanı sıra tüm hayatına el koymak isteyen bu cinsiyetçi dayatmayı reddediyoruz.

ÇOCUĞUN SOYADI VE NÜFUS KÜTÜKLERİNDE DE EŞİTLİK

Soyadı konusu, tüm yönleriyle bir bütün olarak ele alınmalıdır.

* Eşler sadece kendi soyadlarını taşımak; eşlerden birinin soyadını ya da yeni bir adı aile adı olarak seçmek hakkına sahip olmalıdır.

* Anne de çocuğa kendi soyadını verebilmelidir.

* Evli kadının erkeğin kütüğüne nakledilmesi, çocuğun da babanın kütüğüne yazılması uygulamasına son verilmelidir. Evlilik durumunda aile için yeni kütük açılmalıdır.

TÜM KADINLARA VE KAMUOYUNA SESLENİYORUZ:

Türkiye kadın hareketi onyıllardır soyadı hakkı için mücadele ediyor. Artık onyıllar, yüzyıllar kaybetmek istemiyoruz. Tüm kadınları mutlak kişilik hakları olan soyadına sahip çıkmaya; tüm kurumları ve erkekleri de bu hakka saygı duymaya çağırıyoruz.

Soyadı hakkına sahip çıkacağız.

Ailede eşitlikten, toplumda eşitlikten vazgeçmeyeceğiz.”