KA.DER’den yerel seçim analizi

Kadın Adayları Destekleme Derneği (KA.DER) 31 Mart Yerel Seçimlerine ilişkin analiz hazırladı. Prof. Dr. Gülgün Erdoğan Tosun‘un hazırladığı analizde seçimin kazananları, kaybedenleri, seçim öncesi siyasi ve ekonomik ortam gibi faktörler ele alındı.

KA.DER’in analizinde özetle şu tespitler yer aldı:

– CHP’nin 47 yıl sonra ülke genelinde birinci parti olması, AKP’nin kurulduğundan bugüne yapılan seçimlerde ilk kez yerel seçim olsa da ikinci parti konumuna gerilemesi, İslamcı sağ siyasetin yeni aktörü olarak YRP’nin üçüncü parti oluşu, milliyetçi sağda ılımlı İYİ Parti’den uç milliyetçi sağdaki MHP ve Zafer Partisi’ne 14 Mayıs’ta gözlenen yükselişin bu seçimde yaşanmaması, DEM Parti’nin Güneydoğu Anadolu’da seçim kalelerini korumasına rağmen büyük kentlerde dikkate değer oy kaybına uğraması, AKP’den ayrılanların kurduğu DEVA ve Gelecek Partisi’nin varlık gösterememeleri, muhafazakar demokrat sağda Saadet Partisi’nin gerilemesi ve seçime katılan diğer partilerin oy güçleri itibarıyla tabela partisi görünümünden ibaret kalmaları seçmen tercihlerinde yeni mevzilenmelerin oluşmaya başladığına, 31 Mart’ın yeni seçmen mevzilenmelerinin oluştuğu bir seçim şeklinde tanımlanmasına, hatta bu yeni mevzilenme sürecinin önümüzdeki seçimlerde artacağına ve parti sisteminde yeni bir denge oluşacağına dair izlenim veriyor.

– Literatürde yeni seçmen mevzilenmelerinin oluştuğu seçimler seçmenlerin kendilerini belirli bir partiyle yeniden tanımlamasıyla yeni bir taraftar düzeninin oluşmaya başladığı seçimler olarak kabul edilir. 31 Mart bu kategorideki seküler yeniden mevzilenmenin oluştuğu seçimler ve kritik seçimler kategorisinde kabul edileceğini göstermektedir.

– CHP bir süreden beri kendisini sosyal demokrat parti olarak merkeze yaklaştırırken, geçmişte farklı partilere oy vermiş seçmenden destek almış, AK Parti’nin çekirdek seçmeni dışında, seçmeninin bir kısmı partiyle olan aidiyet ilişkisini koparmaya başlamıştır. Benzer durum İYİ Parti için de söz konusudur.

Seçimin kaybedenleri

– Seçimin kaybedenleri ise AKP, milliyetçi sağda MHP, İYİP, Zafer Partisi ile seçim kalelerinde oy kaybetmesine rağmen belediye başkanlıklarını kazanma anlamında gücünü korumakla birlikte, seçmeninin sandığa ilgisinin azalması, büyük kentlerde ise seçmenlerinin hatırı sayılır bir kısmını CHP’ye kaptırması anlamında HDP’dir. Muhafazakâr-demokrat sağda Saadet Partisiyle Gelecek Partisi, liberal demokrat sağda ise DEVA Partisi de seçimin kaybedenleri arasındadır.

– Özellikle yerel seçimlere giden Haziran 2023 – Mart 2024 döneminde düşük faiz ortamının getirdiği bol para döneminin sona erip, para musluklarının giderek sıkılaşması nedeniyle, sabit gelir grupları ve özellikle emekliler bu sıkılaşmayı derinden hissedip, sandıkta gerekli tepkiyi göstermişlerdir.

– 14 Mayıs seçimlerinin ardından deyim yerindeyse özellikle muhalif seçmenler işine gücüne dönerken, muhalefet partileriyle seçmenleri arasında bir temsil uçurumu da doğdu. Seçmenin umutsuzluğunun geri dönülmez bir hal aldığı dönemde CHP Kurultayı’nda yaşanan genel başkanlık değişimi seçmende muhalefetin yeniden ayağa kalkacağına, değişimden umut kesilmemesi yönünde inanç oluşturdu.