Endüstri 4.0 ile gelişen yeni üretim tarzının emek piyasasına etkisi

Endüstri 4.0 ile gelişen yeni üretim tarzının emek piyasasına etkileri, hem fırsatlar hem de zorluklar içerir. Verimlilik artışı ve yeni iş alanları yaratma potansiyeli bulunurken, aynı zamanda iş kaybı ve gelir eşitsizliği gibi sorunlar da ortaya çıkabilir. Bu nedenle, Endüstri 4.0 ile gelişen yeni üretim tarzının etkilerini yönetmek için politika yapıcıların ve iş dünyasının işbirliği içinde çalışarak dengeli ve kapsayıcı stratejiler geliştirmesi önemlidir.

Endüstri 4.0 ile gelişen yeni üretim tarzı, üretim ve hizmet süreçlerinde insan emeğinin yerini alan teknolojilerin kullanılmasıdır. Endüstri 4.0 ile gelişen yeni üretim tarzını belirleyen teknolojiler, robotik sistemler, yapay zeka, makine öğrenimi ve veri analitiği gibi çeşitli alanlarda karşımıza çıkmaya başlamıştır. Endüstri 4.0 ile gelişen yeni üretim tarzının emek piyasasına etkileri karmaşıktır. Diğer bir ifade ile yeni üretim tarzının emeğe yansıması hem olumlu hem de olumsuz sonuçlar doğurabilmektedir.

Endüstri 4.0 ile gelişen yeni üretim tarzında otomasyon ve robotlar, özellikle rutin ve tekrarlanan işlerde çalışanların yerini alabilir. Bu durum, bu tür işlerde çalışan işçilerin işlerini kaybetmelerine yol açabilir. Düşük nitelikli işlerde çalışanlar, Endüstri 4.0 ile gelişen yeni üretim tarzından en çok etkilenen gruplar olacaktır.

İŞSİZLİĞİ ARTIRABİLİR

Endüstri 4.0 ile gelişen yeni üretim tarzının emek piyasasına etkilerinin bazıları:

Yeni üretim tarzı işsizliği arttırabilir.

Rutin İşlerin Ortadan Kalkması: Endüstri 4.0 ile gelişen yeni üretim tarzında otomasyon ve robotlar, özellikle rutin ve tekrarlanan işlerde çalışanların yerini alabilir. Bu durum, bu tür işlerde çalışan işçilerin işlerini kaybetmelerine yol açabilir.

Düşük Nitelikli İşlerde İşsizlik: Düşük nitelikli işlerde çalışanlar, Endüstri 4.0 ile gelişen yeni üretim tarzından en çok etkilenen gruplar olacaktır. Endüstri 4.0 ile gelişen yeni üretim tarzının, düşük nitelikli işlerde istihdamı azaltarak işsizliğin artmasına neden olacaktır.

Bu nedenle, rutin ve düşük nitelikli işlerde çalışan nüfusa yönelik sürekli eğitim programları düzenlenmeli ve onlara nitelikli eğitim ile yeni meslekler kazandırılmalıdır. Buna ek olarak otomasyon süreçlerini tercih eden firmalardan daha yüksek vergiler alınarak, sosyal güvenlik kurumu bütçesi güçlendirilerek, gelecekte işsiz kalacak kesimlerin maddi açıdan desteklenmesi için hazırlıklar yapılmalıdır.

Yeni üretim tarzı yeni iş alanlarının açılmasını ve yeni mesleklerin doğuşunu sağlayabilir.

Teknolojiye Dayalı İşlerde: Endüstri 4.0 ile gelişen yeni üretim tarzını oluşturan teknolojilerin geliştirilmesi ve işletilmesi için yeni iş alanları ve meslekler ortaya çıkaracaktır. Teknolojiye dayalı işler, genellikle daha yüksek nitelikli ve uzmanlık gerektiren işler olacaktır.

Yenilik ve Girişimcilikte: Endüstri 4.0 ile gelişen yeni üretim tarzının, yeni ürün ve hizmetlerin geliştirilmesini teşvik edecektir. Bu durum yeni iş alanları ve girişimcilik fırsatları sağlayacaktır.

Ancak düşük nitelikle eğitim seviyesi ve kalitesine sahip emeğin yeni sektörlere uyum sağlaması; Yeni iş alanları ve girişimcilik fırsatlarını değerlendirecek bilgi, birikim ve donanıma sahip olması beklenemez. Bu nedenle gelişmekte olan Türkiye gibi ülkelerde geleceğin mesleklerine uyumlu bir eğitim sistemi inşa edilmelidir.

Endüstri 4.0 ile gelişen yeni üretim tarzının, üretim süreçlerini daha verimli hale getirmesi beklenmektedir. Verimlilik üretim süreçleri de toplam üretkenliği artıracaktır. Bu verimlilik artışı, ekonomik büyümeyi destekleyecektir.

VERİMLİLİK ARTIŞI, BÜYÜMEYİ DESTEKLEYECEK

Yeni üretim tarzı verimlilik ve üretkenlik artışı sağlayabilir

Artan Verimlilik: Endüstri 4.0 ile gelişen yeni üretim tarzının, üretim süreçlerini daha verimli hale getirmesi beklenmektedir. Verimlilik üretim süreçleri de toplam üretkenliği artıracaktır. Bu verimlilik artışı, ekonomik büyümeyi destekleyecektir.

Maliyet Azalması: Endüstri 4.0 ile gelişen yeni üretim tarzının, üretim maliyetlerini düşürerek ürün ve hizmetlerin fiyatlarını azaltacaktır. Üretim maliyetlerindeki düşüş yatırımlarda ve dolayısıyla istihdamda artış sağlayacaktır.

Ancak düşük yeni üretim tarzının üretim unsurları ve araçlarının ithal edilmesi veya yurt içinde üretilmemesi; artan verimliliğin ithalat yoluyla yurtdışına transfer edileceği düşünülmelidir. Bu durumda üretim maliyetlerindeki düşüş sınırlı kalacaktır. Bu nedenle, otomasyon süreçlerinde kullanılacak tüm teknoloji ürünlerinin yurt içinde üretilmesi sağlanmalıdır.

İşin Doğasının Değişimi

Beceri Gereksinimleri: Endüstri 4.0 ile gelişen yeni üretim tarzının, işlerin doğasını değiştirir ve işçilerin yeni beceriler kazanmasını gerektirir. Bu durum, eğitim ve yeniden eğitim ihtiyacını artırır.
Esneklik ve Çeşitlilik: Endüstri 4.0 ile gelişen yeni üretim tarzının, bazı işlerin daha esnek ve çeşitlilik gerektiren görevler haline gelmesini sağlayabilir. Bu da çalışanların daha yaratıcı ve problem çözme odaklı beceriler geliştirmesini teşvik edebilir.

Gelir ve Eşitsizlik

Gelir Eşitsizliği: Endüstri 4.0 ile gelişen yeni üretim tarzının, yüksek nitelikli işler ve düşük nitelikli işler arasındaki gelir farkını artırabilir. Yüksek nitelikli işlerde çalışanlar daha yüksek maaşlar alırken, düşük nitelikli işlerde çalışanlar işsizlik riskiyle karşı karşıya kalabilir.
Yatırım Getirisi: Endüstri 4.0 ile gelişen yeni üretim tarzına yatırım yapan şirketler ve bireyler, bu yatırımların getirisinden faydalanarak gelirlerini artırabilir. Ancak bu durum, sermaye sahipleri ile işçiler arasındaki gelir eşitsizliğini derinleştirebilir.

Politika ve Düzenleme İhtiyacı

Eğitim ve Yeniden Eğitim: Endüstri 4.0 ile gelişen yeni üretim tarzının etkilerini hafifletmek için hükümetler, eğitim ve yeniden eğitim programlarına yatırım yapmalıdır. Bu programlar, işçilerin yeni beceriler kazanmasını ve Endüstri 4.0 ile gelişen yeni üretim tarzınına uyum sağlamasını kolaylaştırabilir.
Sosyal Güvenlik: Endüstri 4.0 ile gelişen yeni üretim tarzının olumsuz etkilerini dengelemek için sosyal güvenlik ağlarının güçlendirilmesi gerekebilir. İşsiz kalan işçiler için geçici destekler ve yeniden istihdam programları önemlidir.

Erdem Bağcı

Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Anabilim Dalı’nda Doktora derecesini aldı. Halk Bankası’nda kısa bir süre çalıştıktan sonra, özel bir eğitim kurumunun kurucuları arasında yer aldı ve 20.000’in üzerinde Serbest Muhasebeci Mali Müşavirin yetiştirilmesinde etkin rol aldı. Birçok şirkete kurumsallaşma, finansal yönetim ve maliyet yönetimi konularında danışmanlık yapmış ve yapmaya devam etmektedir. Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi İktisat Bölümü Öğretim Üyesi’dir.
“Dışa bağımlılığın makroekonomik sonuçları: Türkiye Örneği”, “Türkiye’de İşsizlik Sorunu ve İstihdam Politikaları” kitaplarının yazarı ve “Endüstri 4.0: Yeni üretim tarzının gelişimi” adlı bilimsel kitabın editörü ve bölüm yazarıdır.