Birleşmiş Milletler İklim Zirvesi "COP29" Bakü’de başladı

COP29'da ele alınacak sınırda karbon düzenleme mekanizması Türkiye'yi de yakından ilgilendiriyor.

Birleşmiş Milletler (BM) İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi’nin (UNFCCC) 29'uncu Taraflar Konferansı, bugün Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de başladı.

UNFCCC İklim Şefi Simon Stiell, “Yeni bir küresel iklim finansmanı hedefi üzerinde anlaşmaya varmalıyız. Eğer dünya ülkelerinin en az üçte ikisi emisyonları hızlı bir şekilde azaltmayı göze alamazsa, o zaman her ülke acımasız bir bedel öder” dedi. Konferansın ana başlıklarından olan sınırda karbon düzenleme mekanizmasının (SKDM), Türkiye’yi de önemli biçimde etkileyeceği ifade ediliyor.

Bu sene gerçekleştirilen COP’un ülkelerin enerji politikalarının yanı sıra temel olarak finansman konularına odaklanması ve özellikle yeni kolektif finansal hedeflerin belirlenmesi bekleniyor. Buna göre, COP29'un bugünkü oturum ve toplantılarında, iklim değişikliğine yönelik finansman anlamında önemli değerlendirmeler yapılacak.

Kopenhag'da belirlenen ve 2020 yılına kadar gelişmiş ülkelerin, gelişmekte olan ülkelere sağlaması planlanan yıllık 100 milyar dolarlık finansman taahhüdü, ancak 2022’de hayata geçebilmiş; ancak hedefe ulaşılamayınca süre 2025’e kadar uzatılmıştı.

“İklim değişikliğiyle mücadelede yıllık 1-2 trilyon dolar gerekli”

Uzmanlar, 100 milyar dolarlık taahhüdün yetersiz kaldığını belirtirken; 2025 sonrası için yeni bir finansman hedefinin belirlenmesi gerektiğini ifade ediyor. Buna göre, iklim değişikliğiyle etkili bir şekilde mücadele etmek için yıllık 1-2 trilyon dolar arasında bir finansman gerektiği dile getirilirken; bu fonun, nasıl toplanacağı ve kimlerin bu fona katkıda bulunacağı henüz net değil. Gelişmiş ülkeler, gerekli finansmanın sağlanması için daha geniş bir katılım yapılması gerektiğinin altını çizerken; bahsi geçen finansmanın kredi mi yoksa hibe şeklinde mi olacağı konusunda görüş ayrılıkları da bulunuyor. COP29 süresince tüm bu konuların netleşmesi bekleniyor.

Trump'ın yeniden başkan seçilmesi sorunlara neden olabilir

Analistler, Trump’ın yeniden ABD Başkanlığına seçilmesinin, ABD’nin 2015'teki Paris Anlaşmasından çekilmesi nedeniyle ciddi sorunlara neden olacağına işaret ediyor.

Öte yandan, Almanya ve Fransa'daki yetkililerin de konferansa katılmayacaklarını açıklaması, AB içinde de bir krize yol açmıştı. İklim değişikliğini konu başlığı yapan COP29 toplantılarının bir fosil yakıt üreticisi olan bir ülkenin başkentinde, Bakü’de yapılması da çokça eleştirilmişti.

Sınırda karbon düzenleme mekanizması da önemli başlıklarından birisi

Toplantının önemli başlıklarından bir diğeri ise Avrupa Birliği’nin yürürlüğe girecek sınırda karbon düzenleme mekanizması. Çin ve Brezilya, Güney Afrika, Hindistan ve diğer büyük gelişmekte olan ülkeler, AB'nin kısıtlayıcı ticaret uygulamalarının tartışılmasını isterken; onlara göre bu düzenlemeler bir tür ticaret savaşı anlamına geliyor.

Türkiye'yi de etkileyecek

SKDM'nin Türkiye’yi de önemli biçimde etkileyeceği vurgulanıyor. Ticaret Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, SKDM’nin anlamı, hangi ürünlerin uygulamaya dahil olduğu, gömülü emisyonların hesaplanması, raporlama ve geçiş dönemine yönelik kısa bilgiler olarak belirtiliyor. Buna göre, SKDM aracılığıyla AB ilk aşamada, çimento, demir-çelik, alüminyum, gübre, hidrojen ve elektrik sektörlerine ilişkin yerli ve ithal ürünlerin tabi olduğu karbon bedelini eşitlemeyi amaçlıyor.

Türkiye’de de bugün saat 16.00’da Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum’un 2053 iklim yol haritasını açıklaması beklenirken, gün içerisinde aynı zamanda, Dünya Meteoroloji Örgütü’nün “2024 İklim Raporu” açıklanacak. ABD'nin iklim danışmanı John Podesta da saat 17.30’da bir basın toplantısı düzenleyecek.

COP29 Başkanı Babayev: “COP29, Paris Anlaşması için bir dönüm noktasıdır”

Konferansın açılış töreninde konuşma yapan COP29 Başkanı Muhtar Babayev, şunları söyledi: “Yıkıma giden bir yoldayız. Ancak bunlar gelecekteki sorunlar değil. İklim değişikliği zaten burada. COP29, herkes için yeni bir yol çizmek için kaçırılmaması gereken bir andır. COP29, Paris Anlaşması için bir dönüm noktasıdır. Çok taraflı iklim sistemine olan bağlılığımızı test edecek. Şimdi kendi belirlediğimiz hedeflere ulaşmaya hazır olduğumuzu göstermeliyiz.”

UNFCCC İklim Şefi Stiell: “Yeni bir küresel iklim finansmanı hedefi üzerinde anlaşmaya varmalıyız”

UNFCCC İklim Şefi Simon Stiell de “Burada, Bakü'de, yeni bir küresel iklim finansmanı hedefi üzerinde anlaşmaya varmalıyız. Eğer dünya ülkelerinin en az üçte ikisi emisyonları hızlı bir şekilde azaltmayı göze alamazsa, o zaman her ülke acımasız bir bedel öder” dedi. Stiell, “Eğer uluslar tedarik zincirlerine dayanıklılık kazandıramazlarsa, tüm küresel ekonomi dize gelecektir. Hiçbir ülke bundan muaf değildir. Öyleyse, iklim finansmanının hayır işi olduğu fikrinden vazgeçelim. İddialı yeni bir iklim finansmanı hedefi, en büyük ve en zenginler de dahil olmak üzere her ülkenin tamamen kendi çıkarına olacaktır” ifadelerini kullandı.

BM: "2024, dünyanın en sıcak yılı olma yolunda ilerliyor"

BM Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO), 2024'ün "dünyanın en sıcak yılı" olma yolunda ilerlediğini açıkladı. WMO, ocak ve eylül ayları arasındaki küresel ortalama sıcaklığın 19'uncu yüzyılın sonlarındaki sıcaklığın yaklaşık 1.5 derece üzerinde olduğunu söylüyor.

Paris'te 2015'te yaklaşık 200 ülke, iklim değişikliğinin en kötü etkilerinden bazılarını önlemek umuduyla uzun vadeli sıcaklık artışlarını bu seviyede sınırlamaya çalışma sözü vermişti. Ancak BM, bu 1,5 derece hedefinin henüz aşılmadığını çünkü daha uzun vadeli bir ortalamayı ifade ettiğini belirtiyor.