2025 yıl sonu tahminleri

Türkiye tahminleri ne kadar gerçekçi? Her şeyden önce böylesine karışık bir ortamda tahmin yapmanın zorluğunu vurgulayalım. Ortamın karışıklığı yalnızca Türkiye’deki karışıklık ve sürekli risk artışına yol açan siyasal ve sosyal yaklaşımlardan kaynaklanmıyor. Bunlara ek olarak ABD başta olmak üzere bütün dünyada yaşanan pek de alışılmamış yaklaşımların da büyük etkisi var.

IMF, Nisan ayında yapılan ara toplantısı için hazırladığı tahminleri yayınladı (World Economic Outlook Database, April 2025.) Önce dünya tahminlerine bir bakalım. Aşağıdaki tablo dünya tahminlerini gösteriyor:

IMF’nin 2025 tahminleri, Ekim 2024 tahminlerine göre daha olumsuz bir durumu gösteriyor. Dünya genelinde yaşanan büyüme düşüşlerine ek olarak Trump yönetiminin getirdiği gümrük vergilerinin de etkisiyle dünya ticaret hacminde önemli bir gerileme olması bekleniyor. Bu gerileme, IMF’ye göre, dünya genelinde bir GSYH büyüme düşüşünü de birlikte getirecek gibi görünüyor. Eğer IMF’nin bu tahminleri tutarsa o zaman dış ticaret kısıtlamalarının dünya refahını (ekonomik büyümeyi) düşürücü etkisi verilerle de kanıtlanmış olacak.

Tabloya göre ABD ciddi bir büyüme ivmesi kaybetmekle birlikte resesyona girmeyecek gibi duruyor. Buna karşılık Euro Bölgesi ciddi anlamda bir resesyon eşiğinde görünüyor. Bölgenin en büyük ekonomisi konumundaki Almanya’nın resesyonda olduğunu da (burada ayrıca göstermesek bile) vurgulamalıyız. Japonya’nın, uzun süredir yaşadığı stagflasyon konumundan çıkamayacağı tahmini yapılmış. Ki bu tahmine katılmamak mümkün değil, çünkü Japon nüfus iyice yaşlandı ve toplum yaratıcılığını kaybetti. Çin de pek parlak bir durumda değil. Özellikle ABD’ye mal satması Trump yönetiminin gümrük vergileri sonrası çok zorlaştığı için Çin’de büyüme kaybı ortaya çıkacak. Öteki gelişme yolundaki ekonomilerde de ivme kayıpları olması bekleniyor.

IMF’nin Türkiye tahminlerini aşağıdaki tabloda Orta Vadeli Program (OVP) tahminleriyle birlikte sunuyorum.

Bu tabloda yer alan 2025 tahminlerinden IMF’ye ait olanların Nisan 2025 ayında yapıldığını, OVP tahminlerinin ise Ekim 2024 tarihinde yapıldığını ve şimdiye kadar revize edilmediğini vurgulamamız gerekir. OVP tahminleri arasında yer alan yüzde 17,5 oranlı (* ile işaretli) oran ise TCMB tarafından iki kez revize edildikten sonra yüzde 28 olarak açıklandı. Diğer tahminlerde bugüne kadar bir revizyon yapılmadı.

Türkiye tahminleri ne kadar gerçekçi? Her şeyden önce böylesine karışık bir ortamda tahmin yapmanın zorluğunu vurgulayalım. Ortamın karışıklığı yalnızca Türkiye’deki karışıklık ve sürekli risk artışına yol açan siyasal ve sosyal yaklaşımlardan kaynaklanmıyor. Bunlara ek olarak ABD başta olmak üzere bütün dünyada yaşanan pek de alışılmamış yaklaşımların da büyük etkisi var. Örneğin Trump yönetiminin getirdiği yeni gümrük vergileri küresel sistemin ticaret dengesini bozacak gibi görünüyor. Son değişikliklerle asıl sorun Çin’de görünmekle birlikte Çin’in ABD’ye bu nedenle satamayacağı malları dünyanın geri kalan bölgelerine satmaya yönelmesiyle bütün ticaret sistemi alt üst olabilir.

Tabloda Türkiye için IMF tarafından tahmin edilen göstergeler bugünkü koşullar altında gerçekçi görünüyor. OVP tahminleri ise son derecede aşınmış bir görünüm veriyor. Bu nedenle bir an önce revize OVP tablolarının hazırlanıp paylaşılmasında yarar var.