Türkiye El Nusra lideri Culani’yi gözden çıkardı mı?

KÖŞE YAZILARI Geçtiğimiz 1 Mart’a düzenlenen gösterilerde Culani ve HTŞ’nin uygulamaları protesto edildi. Ama en önemlisi göstericiler Culani’nin devrilmesini istediler. Arap basınında yer alan bazı yorumlarda HTŞ’ye karşı gösterilerin bu şekilde şiddetlenmesi Ankara’nın Culani’yi gözden çıkardığı yorumlarını da beraberinde getirdi. Suriye’de isyanın başladığı tarih olarak kabul edilen 15 Mart yaklaşırken kimi yerlerde halkın tekrar sokağa çıkması için çağrılar yapılıyor ancak İdilb’te bugünlerde sokağa çıkanların amacı farklı. Yaklaşık 10 gündür Hey’et Tahriruşşam (eski El Nusra) ve lideri Ebu Muhammed El Culani’ye karşı halk sokaklarda. 2012’de kurulan El Nusra ABD ve bazı diğer ülkeler tarafından terör örgütleri listesine alınınca listeden çıkabilme umuduyla 2016’da isim değişikliğine gitti ve ismini Şam Fethi Cephesi olarak değiştirdi. Ancak bu hamle terör örgütü listesinden çıkarılması için yeterli olmadı. Şam Fethi Cephesi, 2017’de Ceyşul Ahrar, Ceyş El Sunna, Liva El Hak, Nureddin Zenki gibi gruplar ile birleşerek Hey’et Tahriruşşam (Şam’ın Özgürleştirilmesi Heyeti) örgütünü kurdu. Bu gruplardan bazıları daha sonra Heyet’ten ayrıldı. Örgüt halen El Nusra lideri Ebu Muhammed El Culani liderliğinde faaliyetlerini sürdürüyor. İdlib örgütün merkezi konumunda. Örgüt “Suriye Kurtuluş Hükümeti’ne - SKH” bağlılık bildirmiş. Aslında SKT doğrudan Culani’nin de içinde olduğu bir grup tarafından kuruldu. Amaç El Nusra’ya sivil yüz kazandırmaktı. Culani zaman zaman konuşmalarında hükümeti destekliyor. Öncekiler de son gösteriler de Culani diktatörlüğüne karşı düzenlendi. Culani mafyavari yöntemler kullanmak ile suçlanıyordu. Halen İdlib ve çevresinde binlerce kişi Culani’nin hapishanelerinde bulunuyor. İdlib ve çevresinde El Nusra ve SKH’ye karşı yaklaşık iki yıldır zaman zaman gösteriler düzenleniyor. Öncekiler de son gösteriler de Culani diktatörlüğüne karşı düzenlendi. Culani mafyavari yöntemler kullanmak ile suçlanıyordu. Halen İdlib ve çevresinde binlerce kişi Culani’nin hapishanelerinde bulunuyor. Geçtiğimiz 1 Mart’a düzenlenen gösterilerde Culani ve HTŞ’nin uygulamaları protesto edildi. Hapishanelerin temizlenmesi ve mahkumlara karşı kötü davrananların yargılanması istendi. (1) Ama en önemlisi göstericiler Culani’nin devrilmesini istediler. Bu, bugüne kadar bu şiddette dile getirilmemişti. Göstericiler istekleri yerine getirilinceye kadar protestolarını sürdüreceklerini söylüyor. Arap basınında yer alan bazı yorumlarda HTŞ’ye karşı gösterilerin bu şekilde şiddetlenmesi Ankara’nın Culani’yi gözden çıkardığı yorumlarını da beraberinde getirdi. (2) Culani tehlikeyi sezmiş olacak ki, bundan birkaç gün önce “Ramazan Ayı münasebeti ile “iyi davranış sergileyen mahkumlar için” genel af ilan etti. (3) Culani’nin bu adımı tansiyonu düşürmeye yetmedi. Culani’ye karşı gösteriler sürüyor. Bu gösteriler ile birlikte iki yapılan iki ktirik hamle “tarafların” pozisyonunu göstermesi açısından önemli. Birincisi Suriye İslami Meclisi’nin gösterileri destekleyen açıklaması. Meclis gösterilerin haklı olduğu ve desteklenmesi gerektiği açıklamasında bulundu. Açıklamada “Meclis barışçı bu gösterileri desteklemektedir” denildi. (4) Bu açıklamanın önemi El Meyadin internet sitesinde yer alan Joe Ganim imzalı “Ankara Culani dönemini bitirmeye mi karar verdi” başlıklı makaleyi güçlendiriyor. Zira Suriye İslami Şurası İstanbul’da kurulmuş ve başkanı Diyanet İşleri Başkanı Ali Erbaş ile poz vermişti. Yani İslami Şura Türkiye’nin kontrolünde olan bir oluşum. (5) Diğer hamle ise Culani’nin kendisinden geldi. Culani Suriye Kurtuluş Hükümeti ile birlikte cami açılışına katıldı ve konu SKH’nin sitesinde “Özgürleştirilmiş (yerlerin) komutanlığının katılımı ile” başlığı ile verildi. Bir tarafta SKH – Culani diğer tarafta Ankara destekli Suriye İslami Şurası ve Culani’den yaka silkmiş kesim var. Yani bir tarafta SKH – Culani diğer tarafta Ankara destekli Suriye İslami Şurası ve Culani’den yaka silkmiş kesim var. Culani daha önce Suriye Milli Ordusu’nda bazı bileşenler isyan etmeye kalktığında Türkiye tarafında yer almış ve olayları bastırmıştı. Anlaşılan o ki Türkiye’nin El Nusra ile arası açılmış durumda. Sebebini anlamak için bir süre beklemek gerekebilir. Suriye’de öne çıkan örgüt liderleri IŞİD lideri Ebubekir El Bağdadi, İslam Ordusu lideri Zehran Alluş ve El Nusra (HTŞ) lideri Culani’ydi. İlk ikisi öldürüldü. Culani yaklaşık iki yıldır öldürülme korkusu ile yaşıyordu. Bu ihtimal şimdilerde artmış olabilir. (1) https://english.enabbaladi.net/archives/2024/03/tensions-rise-in-idlib-hts-prisons-file-causes-disorder/ (2) https://www.almayadeen.net/articles/%d8%aa%d8%b8%d8%a7%d9%87%d8%b1%d8%a7%d8%aa-%d9%88%d8%a7%d8%ad%d8%aa%d8%ac%d8%a7%d8%ac%d8%a7%d8%aa-%d9%81%d9%8a-%d8%a5%d8%af%d9%84%d8%a8--%d9%87%d9%84-%d9%82%d8%b1%d8%b1%d8%aa-%d8%a3%d9%86%d9%82%d8%b1%d8%a9-%d8%a5%d9%86%d9%87%d8%a7%d8%a1-%d8%af%d9%88%d8%b1-%d8%a7%d9%84%d8%ac%d9%88%d9%84%d8%a7%d9%86%d9%8a (3) https://english.enabbaladi.net/archives/2024/03/idlib-salvation-govt-issues-general-amnesty-under-terms-and-exceptions/ (4) https://syriansg.org/p/2024/03/50912/ (5) https://www.aa.com.tr/ar/archive/%D8%A5%D8%B9%D9%84%D8%A7%D9%86-%D8%AA%D8%A3%D8%B3%D9%8A%D8%B3-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AC%D9%84%D8%B3-%D8%A7%D9%84%D8%A5%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D8%B3%D9%88%D8%B1%D9%8A-%D9%81%D9%8A-%D8%A5%D8%B3%D8%B7%D9%86%D8%A8%D9%88%D9%84/167248