Sosyal medya molası

KÖŞE YAZILARI Son 10 yılda teknoloji günlük hayatımızın alışkanlıklarını değiştirirken, sosyal medya iletişimimiz, sosyal medyada kendimizi ifade etmemiz bir anlamda güncel kalmamız için de müthiş önemli hale geldi.  Peki sosyal medyadan şöyle üç beş gün uzak durmak ruh sağlığımıza iyi gelmez mi? En son telefonum çalındığında elimden tüm hayatım çalınmışcasına adeta paralize olmuştum.  Aklımdan feminist teoride teknoloji ve toplumsal cinsiyetin tartışmalarına yön veren ve bilim ve teknoloji çalışmaları alanında da meşhur bir figür olan Profesör Dr. Donna Haraway’ı geçirerek, artık hepimizin birer “siborg (cyborg)” olduğunu düşünmüştüm. Hayatımızın ve günlük fonksiyonlarımızın yerine gelmesi için telefondaki onlarca uygulamaya, rehbere ve şifrelere ihtiyacınız var, telefon gidince ana kartı arızalanmış siborg gibi paralize olmayı bir kenara bırakın, hemen herkesin sosyal medyaya da birçok açıdan ihtiyacı var. Sosyal medya platformlarından herhangi biri kısa süreliğine çökünce bile hemen başka bir platformda yükselen panik hallerine de eminim şahit olmuşsunuzdur. Son 10 yılda teknoloji günlük hayatımızın alışkanlıklarını değiştirirken, sosyal medya iletişimimiz, sosyal medyada kendimizi ifade etmemiz bir anlamda güncel kalmamız için de müthiş önemli hale geldi.  Peki sosyal medyadan şöyle üç beş gün uzak durmak ruh sağlığımıza iyi gelmez mi? Literatür sosyal medyanın ruh sağlığımıza zararları ile ilgili onlarca çalışmayla doluyken, sosyal medyanın faydalı yönlerini aktaran güncel çalışmalar da var. Ne var ki, hatırı sayılır sayıda araştırmaya göre sosyal medyadan birkaç gün uzak durmak stres ve kaygıyı azaltıyor hatta depresif ruh haline iyi geliyor. Özetle, sosyal medyada geçirdiğiniz zamanı günde 15- 30 dakika arasında sınırlamak ruh sağlığınızı koruyor. Velhasıl çalışmada sosyal medya orucundan sonra genç kızların beden gözetimi ve beden utancının önemli ölçüde azaldığı ve sosyal medya molasının gençlerin öz şefkatleri ve beden utancında anlamlı bir iyileşme sağladığı ortaya konmuş. Demek arada sırada azıcık uzak kalmalı…

1 HAFTA MOLA

Bu alandaki en değerli çalışmalardan biri 2022 yılında 154 katılımcı ile gerçekleştirilen (yaş ortalaması 29,6) araştırma. Araştırma, sosyal medyadan (Facebook, Instagram, Twitter ve TikTok) 1 hafta uzak durmanın, her zamanki gibi sosyal medya kullanımıyla karşılaştırıldığında kendini iyi hissetme hali, depresyon ve anksiyete üzerindeki etkilerini anlamayı amaçlamış (Lambert et al., 2022, pp. 287- 293). “Cyberpsychology, Behavior and Social Networking” dergisinde yayımlanan araştırmanın sonuçlarına göre sosyal medyaya 1 haftalık mola veren grupta kendini çok daha iyi hissetme deneyiminin artmasının yanı sıra stres ve kaygılarında da önemli ölçüde azalma ortaya konmuş. Buna ilave olarak popüler psikoloji yayını “Psychology Today” dergisinin de haberlerinde ve makalelerinde yer verdiği ve üniversite öğrencileri arasında 555 katılımcıyla yapılan bir araştırmaya göre sosyal medyaya bir haftalık ara vermenin, özellikle sosyal medyayı aşırı kullanan kişiler için stres seviyelerini anlamlı bir şekilde azalttığı ortaya koyuluyor (Turel et al., 2018, pp. 947- 953). Azıcık uzak kalmalı 2022 yılında gerçekleştirilen bir başka çarpıcı çalışmada ise çevrimiçi bir anket aracılığıyla, 10-19 yaşları arasındaki 65 ergen genç kız dansçı, sosyal medyadan üç gün önce ve sonra kendini nesneleştirme (beden gözetimi ve beden utancı), benlik saygısı ve benlik şefkati ölçümlerini tamamlamışlar. Sonuçlar sosyal medyanın gençlerin üzerindeki etkileri açısından yine çok dikkat çekici. Velhasıl çalışmada sosyal medya orucundan sonra genç kızların beden gözetimi ve beden utancının önemli ölçüde azaldığı ve sosyal medya molasının gençlerin öz şefkatleri ve beden utancında anlamlı bir iyileşme sağladığı ortaya konmuş (Roberts et al., 2022, pp. 125- 133). Demek arada sırada azıcık uzak kalmalı… Kendini sevmek hayatı sevmek demek ama kendini sevmek demek asla kendine gömülmek demek de değil. Her gönderisinde aynada bir pozunu ya da öz çekimini koyanların arızası da ayrı bir mevzu… Sosyal medya günümüz için hatta bazı sektörler açısından önemli bir iletişim aracı ama siz daha önemlisiniz…

SİZ DAHA ÖNEMLİSİNİZ

Günün sonunda tüm bu kötülükleri sosyal medya kendi kendine yapamayacağına ve etrafına lanet saçan bir büyücü de olmadığına göre asıl mesele kullanıcıların sosyal medya ile etkileşimleri ve sosyal medya üzerinden kendileri ile olan ilişkileri. Maalesef ki sosyal medya kullanmak kendinizi farkında olarak ya da olmayarak başkaları ile kıyaslamayı da getiriyor. Kendi görünümümüzü başkalarıyla kıyaslamaktan tutun, kariyer hayal kırıklıklarına ve yaşam tarzı kıyaslamalarına kadar kişinin kendini başkalarıyla kıyaslaması hem öz eleştiriyi artırıyor hem de acımasızca öz eleştiriyle anksiyete, depresyon, yeme bozuklukları ve kendine yönelik yıkıcı davranışlar artıyor. İşin ironik tarafı sosyal medya kullanıcıları birçok kişiyi severek takip ettiği halde kendini sevmekten gittikçe uzaklaşıyor. Kendini sevmek hayatı sevmek demek ama kendini sevmek demek asla kendine gömülmek demek de değil. Her gönderisinde aynada bir pozunu ya da öz çekimini koyanların arızası da ayrı bir mevzu… Sosyal medya günümüz için hatta bazı sektörler açısından önemli bir iletişim aracı ama siz daha önemlisiniz…  Kaynakça Lambert, J., Barnstable, G., Minter, E., Cooper, J., & McEwan, D. (2022). Taking a one-week break from social media improves well-being, depression, and anxiety: a randomized controlled trial. Cyberpsychology, Behavior, and Social Networking, 25(5), 287-293. Roberts, T. A., Daniels, E. A., Weaver, J. M., & Zanovitch, L. S. (2022). “Intermission!” A short-term social media fast reduces self-objectification among pre-teen and teen dancers. Body Image, 43, 125-133. Turel, O., Cavagnaro, D. R., & Meshi, D. (2018). Short abstinence from online social networking sites reduces perceived stress, especially in excessive users. Psychiatry research, 270, 947-953.