Sapkınlıkların artışı: Psikolojik bir analiz

PSİKOLOJİ Sapkın eğilimlerin önlenmesi, toplumun ve bireylerin cinsel sağlığını korumak için önemli bir konudur ve multidisipliner bir yaklaşım gerektirir. Bu yaklaşım, eğitim, destek hizmetleri, toplumsal farkındalık ve yasal düzenlemelerin birleşimiyle etkili bir şekilde uygulanmalıdır. Sapkınlık, genellikle normların dışında kabul edilen ve toplumda cinsel, sosyal veya psikolojik olarak uygun olmayan davranışlar olarak tanımlanmaktadır. Geçmişte olduğu gibi günümüzde de, toplumda sapkınlık olarak nitelendirilen davranışların artışı endişe vericidir. (Günümüzde bu gibi davranış bozuklukları sergileyenlerin tespitinin çok daha kolay olması bu davranışların son yıllarda sanki daha fazla arttığını gösterse de asıl sorun bu sapkınlıkların gün yüzüne çıkmamasıdır).  Bu kapsamda sıkça karşılaşılan sapkın davranış bozukluklarına örnek durumlar şöyledir; Pedofili: Pedofili, yetişkinlerin cinsel olarak çocuklara yönelik arzuları veya davranışlarıdır. Küçük çocuklara karşı cinsel ilgi duyma veya cinsel eylemlerde bulunma şeklinde görülebilir. Nekrofili: Nekrofili, ölü bedenlere karşı cinsel arzu veya ilgi duyma ve bu bedenlerle cinsel eylemlerde bulunma sapkınlığıdır. Voyeurizm: Voyeurizm, başkalarının cinsel eylemlerini izlemek veya cinsel olarak izlenme arzusuyla karakterize edilen bir sapkın davranış bozukluğudur. Bu, izinsiz olarak başkalarının özel yaşamlarına veya cinsel eylemlerine müdahale etme şeklinde de ortaya çıkabilir. Fetişizm: Fetişizm, nesnelerin veya spesifik beden parçalarının cinsel uyarıya neden olduğu durumu ifade eder. Örneğin, belirli bir giysi, ayakkabı, çamaşır veya vücut parçası fetişist bir nesne olabilir. Sadizm ve Masokizm: Sadizm, başkalarına acı vermekten cinsel haz alan bir sapkınlıkken, masokizm, acı çekmeyi veya aşağılanmayı cinsel olarak uyarıcı bulma sapkınlığıdır. Bu, BDSM (Bağlama, Disiplin, Hakimiyet ve Uyum) ilişkilerinde ortaya çıkabilir. Zoofili: Zoofili, hayvanlara karşı cinsel arzu veya davranışlar sergileme sapkınlığıdır. Bu, hayvanlarla cinsel ilişkiye girmek veya hayvanların cinsel uyarılmasını sağlamak şeklinde olabilir. Özellikle Zoofiliye yönelik tutumlar, kültürel, dini ve yasal farklılıklara bağlı olarak değişebilir, ancak genellikle bu tür davranışlar toplumda geniş çapta reddedilir. Zoofiliyekarşı bu tutum farklılıklarının nedeni cinsel saldırının bir hayvana karşı olmasıdır. Bu davranış bozukluklarının psikolojik kökenlerini ve olası nedenlerini neler olduğunun bilinmesi, bahsi geçen durumun anlaşılmasına katkı sunacaktır. Bu konuda dikkate alınması gereken bazı temel unsurları şu başlıklar altında incelemek mümkündür;

Bireysel Psikopatoloji

Bireyin kişisel özellikleri, içsel çatışmaları ve psikolojik dinamikleri de sapkın davranışların gelişiminde etkili olabilir. Bu içsel çatışmalar, kişinin sağlıklı cinsel tercihlerini belirleme sürecini etkileyebilir ve sapkınlıkların ortaya çıkmasına yol açabilir. Daha net bir yaklaşımla bireyin; Kişilik Bozuklukları: Antisosyal kişilik bozukluğu, narsistik kişilik bozukluğu ve borderlinekişilik bozukluğu gibi bazı kişilik bozuklukları, sapkın davranışları artırabilir. Travma ve İhmal: Çocukluk döneminde yaşanan travmalar, ihmal veya istismar, yetişkinlikte sapkın davranışlara yol açabilir. Psikoseksüel Gelişim: Freud'un teorilerine göre, çocukluk dönemindeki psikoseksüelgelişim evrelerinde yaşanan sorunlar sapkın davranışlara neden olabilir. Özellikle Freud’un psikoseksüel gelişim teorisinde bahsettiği sapkın eğilimlerin ortaya çıkabilme ihtimali olan yaşantılar şunlardır;  Psikoseksüel gelişim teorisine göre, çocukluk döneminde yaşanan deneyimlerin özellikle cinsel kimlik gelişiminde belirleyici olduğu kabul edilir. Bu dönemde yaşanan olumsuz deneyimler veya cinsel istismar, yetişkinlikte sapkın eğilimlerin ortaya çıkmasına neden olabilir. Örneğin, erken çocukluk döneminde yaşanan cinsel istismar, pedofili gibi sapkın eğilimlerin temelinde yatan nedenlerden biri olabilir.

Sosyokültürel Faktörler

Kültürel normlar ve medya içeriği, bireylerin cinsel davranışlarını etkileyebilir ve sapkınlıkların yayılmasına katkıda bulunabilir. Özellikle; Medya ve İnternet: Özellikle internetin yaygınlaşmasıyla birlikte sapkın davranışların normalize edilmesi veya teşvik edilmesi daha kolay hale gelmiştir. Pornografi ve şiddet içeren içeriklerin yaygınlaşması, sapkın davranışlara zemin hazırlayabilir. Toplumsal Normlar ve Değerler: Toplumun normları ve değerleri, sapkın davranışların artmasına katkıda bulunabilir. Ahlaki ve etik değerlerin zayıflaması, bireylerin sapkın davranışlarını kontrolsüz bir şekilde ortaya koymasına neden olabilir. Aile Dinamikleri: Aile içi çatışmalar, ihmal veya kötü muamele gibi olumsuz aile dinamikleri, model alma, bireylerde sapkın davranışların ortaya çıkmasına zemin hazırlayabilir. Sosyal izolasyon ve yalnızlık, bireylerin sapkın davranışlar geliştirmesine neden olabilir. Sosyal destekten yoksun olan bireyler, sapkın davranışlarla başa çıkmaya çalışabilirler. Sosyal olarak kabul edilmeme veya dışlanma hissi, bireyin sağlıklı cinsel ilişkiler kurma ve cinsel kimliğini kabul etme konusunda zorluk yaşamasına neden olabilir.

SOSYAL İZOLASYON SAPKIN DAVRANIŞLARA NEDEN OLABİLİR

Çevresel Etkiler

Bu tür sosyal sorunlar, bireylerin toplumsal bağlarını zayıflatarak sapkın davranışlara eğilimlerini artırabilir. Örneğin; Sosyal İzolasyon: Sosyal izolasyon ve yalnızlık, bireylerin sapkın davranışlar geliştirmesine neden olabilir. Sosyal destekten yoksun olan bireyler, sapkın davranışlarla başa çıkmaya çalışabilirler. Sosyal olarak kabul edilmeme veya dışlanma hissi, bireyin sağlıklı cinsel ilişkiler kurma ve cinsel kimliğini kabul etme konusunda zorluk yaşamasına neden olabilir. Eğitim ve Farkındalık Eksikliği: Eğitim ve farkındalık eksikliği, sapkın davranışların artmasına yol açabilir. Bireyler, bu tür davranışların sonuçları ve zararları hakkında yeterince bilinçlenmediğinde, sapkın davranışlar daha sık görülebilir.

Biyolojik Faktörler

Genetik Yatkınlık: Genetik yatkınlık, bireylerin sapkın davranışlara eğilim göstermesinde rol oynayabilir. Bazı genetik faktörler, bireylerin dürtülerini kontrol etmede zorluk yaşamasına neden olabilir. Özellikle duygu durum ve ikincil cinsiyet özelliklerinin gelişiminde etkili olan hormonlardaki düzensizlik buna neden olabilir. Nörolojik Anormallikler: Beynin belirli bölgelerindeki anormallikler veya işlev bozuklukları, bireylerin sapkın davranışlar sergilemesine yol açabilir. Özellikle frontallobdaki sorunlar, dürtü kontrolünü zorlaştırabilir.

Psikososyal Stresörler

Psikososyal stresörlerin sapkın eğilimler üzerindeki etkisi, bireyin stresle başa çıkma mekanizmalarını zorlaması ve bazı durumlarda sapkın davranışlara yönelmesine neden olabilmesiyle ilişkilidir. Kaçış Mekanizması, bunlardan biridir. Psikososyal stresörler, bireyin yaşadığı duygusal veya zihinsel sıkıntıyı hafifletmek için sapkın davranışlara başvurmasına neden olabilir. Bu, stresli bir durumdan kaçış olarak görülebilir ve kişinin geçici bir rahatlama sağlamak için sapkın eğilimlere yönelmesine yol açabilir.

Bireysel Dürtüler ve Fanteziler

Dürtü Kontrol Bozuklukları: Bazı bireyler, dürtülerini kontrol etmekte zorlanabilir ve bu da sapkın davranışlara yol açabilir. Cinsel Fanteziler: Aşırı ve sapkın cinsel fanteziler, bireylerin bu tür davranışlara yönelmesine neden olabilir. Bu yönelim zamanla durumu normal algılamasına ve bu davranışı yaygın olarak sergilemesine yol açabilir. Sapıklıkların artmasının altında yatan psikolojik nedenler karmaşıktır ve birden fazla faktörün bir araya gelmesiyle ortaya çıkar. Bu tür davranışların önlenmesi ve tedavisi, bireysel, ailesel, toplumsal ve psikolojik müdahaleleri içeren kapsamlı bir yaklaşımı gerektirir. Ancak burada dikkat edilmesi gereken bir diğer husus bahsi geçen etkenlerin ihtimal dahilinde değerlendirilmesidir. Bireylerin davranışlarının sapkınlık veya başka bir isimle tanılanmadan önce mutlaka uzman değerlendirmesinin yapılması şarttır. Ayrıca ebeveynlerin bu ve buna benzer sapkınlık haberlerine karşı hassasiyetlerinin arttığı ve çocuklarına karşı takıntı düzeyine ulaşacak davranışlar sergileyebilecekleri unutulmamalıdır.  Aile içinde açık ve sağlıklı iletişim ortamlarının oluşturulması, çocukların sağlıklı cinsel kimlik gelişimine katkıda bulunur. Ailelerin çocuklarıyla cinsellik konusunda dürüst ve destekleyici bir şekilde iletişim kurmaları önemlidir.

NE YAPILMALIDIR?

Öncelikle unutulmaması gereken şey “Çocuklarınızı korumanın en güzel yolu onlarla iletişim içinde olmakla başlar”. Sizden alamadıkları sevgi ve ilgiyi başka yerlerde aramak zorunda kalmaları onları risk grubuna taşır. Bununla birlikte biraz daha geniş perspektifle; Cinsel Eğitim ve Farkındalık: Toplumda sağlıklı cinsel eğitim ve farkındalığın artırılması, sapkın eğilimlerin önlenmesinde kilit bir rol oynar. Cinsel eğitim programları, bireylerin cinsel kimliklerini, ilişkilerini ve sınırlarını anlamalarına yardımcı olur ve sağlıklı cinsel davranışları teşvik eder. Aile İçi İletişim ve Destek: Aile içinde açık ve sağlıklı iletişim ortamlarının oluşturulması, çocukların sağlıklı cinsel kimlik gelişimine katkıda bulunur. Ailelerin çocuklarıyla cinsellik konusunda dürüst ve destekleyici bir şekilde iletişim kurmaları önemlidir. Sapkınlıkla İlgili Bilgilendirme ve Farkındalık: Toplumda sapkınlıkla ilgili doğru bilgi ve farkındalığın artırılması, sapkın eğilimlerin ortaya çıkmasını önleyebilir. Sapkınlıkla ilgili yanlış inançların ve stereotiplerin azaltılması, toplumun daha anlayışlı ve destekleyici olmasını sağlar. Cinsel Sağlık ve İyilik Hizmetlerinin Erişilebilirliği: Bireylerin cinsel sağlık hizmetlerine kolay erişim sağlanması, cinsel sorunların erken tespit edilmesine ve tedavi edilmesine yardımcı olur. Cinsel sağlık hizmetlerinde sapkın eğilimlerin değerlendirilmesi ve uygun destek ve tedavinin sağlanması önemlidir. Toplumsal Normların ve Yasal Düzenlemelerin Güçlendirilmesi: Toplumsal normların ve yasal düzenlemelerin sapkın davranışları caydırıcı ve cezalandırıcı olacak şekilde güçlendirilmesi önemlidir. Toplumun sapkın davranışlara sıfır tolerans politikası benimsemesi ve bu tür davranışların cezalandırılması, sapkınlıkla mücadelede önemli bir adımdır. Ruh Sağlığı ve Stresle Başa Çıkma Destekleri: Bireylerin ruh sağlığını korumak ve stresle başa çıkma becerilerini geliştirmek için destek sağlanması önemlidir. Stresle başa çıkma stratejileri öğrenme, duygusal dengeyi koruma ve sağlıklı ilişkiler kurma becerileri, sapkınlıkla mücadelede yardımcı olabilir. Sapkın eğilimlerin önlenmesi, toplumun ve bireylerin cinsel sağlığını korumak için önemli bir konudur ve multidisipliner bir yaklaşım gerektirir. Bu yaklaşım, eğitim, destek hizmetleri, toplumsal farkındalık ve yasal düzenlemelerin birleşimiyle etkili bir şekilde uygulanmalıdır.