Sağ popülist siyaset ne?

FELSEFE Sağ popülist siyasetin enerjisi ve hareket yeteneği duygulardan geldiğinden, yatırım analize değil, duygu yaratmaya yönelir. Kayıplar, insan psikolojisinde kazançlara oranla daha yüksek bir etki yaptığından, sağ popülistlerin daha çok yatırım yapmaya değer bulduğu seçenek sevgi değil nefrettir. Dünyayı kavramaktan çok onu duygusal ve bedensel bir deneyimleme olarak ele almayı seven popülist sağ düşünce, her şeyi bir duygu olarak söylemleştirir. Nesnelerin, olguların, varlıkların ne olduklarına değil, hangi duyguları yaratma potansiyelinde olduklarına odaklanır. Fakat bu işlemi de tersinden yapmayı tercih eder: varlıklardan yola çıkarak duygulara erişmek yerine, önce çeşitli duygular geliştirir ve ardından bunları varlıklarla eşleştirir. En güçlü iki duygu olarak da sevgi ile nefret hislerinden yararlanır. Siyasetini bu iki uç nokta arasına seren popülist sağ, önce sevgi duygusundan yola çıkarak dostlarını belirler. Ardından nefret duygusundan yola çıkarak düşmanlarını saptar. Sağ popülist siyaseti bu iki uç duygu arasındaki duygusal alana herhangi bir yatırım yapmaz. Bir varlığı, nesneyi veya olguyu ya dost, ya da düşman olarak görür, başka seçenekleri kabul etmez. Varlıklardan yola çıkmayıp, duygulardan hareket ettiği için, sağ popülist söylemde, muhaliflerle herhangi bir uzlaşı söz konusu olamaz. Çünkü düşmanla bir uzlaşı mümkün değildir, muhalifler tüm savlarıyla bir sağ popülist olmadıkça, ufak fikir ayrılıkları barındırdıkları versiyonlarda dahi düşmandırlar. Sağ popülizme göre düşman tüm hücrelerine kadar yok edilmesi gereken bir zararlıdır. Bu yaklaşımın söyleminde dünyanın barış içerisinde hareket etmesine, sağ popülistlerin ve dostlarının huzurla yaşamalarına engel görülen tüm geri kalanlar bozguncu, çapulcu, terörist, kafir, yalancı ve haindirler. Parazitlerin hak ettikleri tek bir şey vardır: yok edilmek. Sağ popülizm, kendinden olmayanlara bir böcek ilacı gibi yaklaşır ve kendi dışındaki her şeyi zararlı haşareler olarak görür. Sağ popülist siyasetin enerjisi ve hareket yeteneği duygulardan geldiğinden, yatırım analize değil, duygu yaratmaya yönelir. Kayıplar, insan psikolojisinde kazançlara oranla daha yüksek bir etki yaptığından, sağ popülistlerin daha çok yatırım yapmaya değer bulduğu seçenek sevgi değil nefrettir. Nefret, sağ popülistlerin, hitap ettiği kitleyi, tüm kayıplarının sorumlusu olarak gösterdiği kitlelere, varlıklara, nesnelere ve olgulara yöneltilir. Bu yüzden grubu tetikleyen ve bir arada tutan duygu, birbirlerine karşı duydukları sevgiden çok, kendilerine karşı geldiğini düşündüklerine duyulan nefrettir. Nefret ise, bu duyguyla eyleme geçenlerde yeni duygular üretir. Bunların başlıcaları öfke ve merhametsizliktir. Öfke, eylem sırasında rasyonaliteyi askıya alırken, merhametsizlik de, kendinden olmayanlara her türlü şiddetin gösterilebilmesine yol açar. Bu yüzden sağ popülizm kendinden olmayanlara karşı hep nefret, öfke ve merhametsizlik hisleriyle yaklaşarak, onları olabilecek en kötücül, en şeytani, en rezil şeyler olarak algılar. Bu düşmanlar dünyaya yakışmazlar, birer parazittirler ve doğaları değiştirilemeyeceği için onlarla diplomasi yürütülmez, onlarla uzlaşılmaz. Parazitlerin hak ettikleri tek bir şey vardır: yok edilmek. Sağ popülizm, kendinden olmayanlara bir böcek ilacı gibi yaklaşır ve kendi dışındaki her şeyi zararlı haşareler olarak görür. Sağ popülizmin bir ileri versiyonu, sokaklarda sivil toplum örgütü ya da sivil halk olarak nitelendirilen bir takım devlet görevlisi olmayan silahlı kişilerin ve grupların, paramiliter örgütler halinde sağ popülist olmayanları fiziksel olarak yaralaması ya da öldürmesinin de gündeme geldiği faşizmdir. Böcekler birer insan olarak algılanmadıklarından, onlara hukuki, siyasi, ekonomik, sosyal haklar vermek saçmadır. Kişi nasıl olur da düşmanlarına haklar tanıyabilir? Sağ popülist siyaset için evrensel temel hak ve özgürlükler diye bir şey olamaz. Temel hak ve özgürlükler “iyiler” yani sağ popülistler içindir. Düşmanlar içinse hukuk dahil her şey birer yok etme aracıdır. Sağ popülizmin bir ileri versiyonu, sokaklarda sivil toplum örgütü ya da sivil halk olarak nitelendirilen bir takım devlet görevlisi olmayan silahlı kişilerin ve grupların, paramiliter örgütler halinde sağ popülist olmayanları fiziksel olarak yaralaması ya da öldürmesinin de gündeme geldiği faşizmdir. Bu iki siyasetin neticeleri arasında ciddi bir fark vardır fakat ikili arasındaki çizgi incedir. Nefretin, kolluk kuvvetleri ve ordu dışındaki sivil toplum üyeleri tarafından silahlı şiddet şeklinde sağ popülist olmayanların üzerine boşaltılması İkinci Dünya Savaş döneminin en büyük sorunlarından birisiydi. Seksen küsur yıl sonra yeniden saatin oraya doğru ilerliyor olması, İkinci Dünya Savaşı sonrasında bu durumun yeniden yaşanmaması için gerçekleştirilen düzenlemelerin ne olduğuna tekrar bakmamız gerektiğine işaret ediyor. Zira etkilerinin geçerliliğinin sonlarına gelmiş görünüyoruz.