Nobel Ekonomi Ödülü Türkiyeli ekonomist Daron Acemoğlu'na verildi

2024 Nobel Ekonomi Ödülü, çalışmaları nedeniyle Daron Acemoğlu, Simon Johnson ve James A. Robinson'a verildi.

2024 Nobel Ekonomi Ödülü, 'Kurumların nasıl oluştuğu ve refahı nasıl etkilediği' konusundaki çalışmaları nedeniyle Daron Acemoğlu, Simon Johnson ve James A. Robinson'a verildi.

Açıklamada, 2024 Nobel Ekonomi Ödülü'nü, kurumların oluşumu ve refaha etkilerine ilişkin çalışmalarından dolayı Türk Prof. Dr. Daron Acemoğlu, İngiliz Prof. Dr. Simon Johnson ve İngiliz Prof. Dr. James Robinson'un kazandığı bildirildi.

2023 Nobel Ekonomi Ödülü'nü, kadınların iş gücündeki yerine ilişkin çalışmalarından dolayı Harvard Üniversitesinde görevli Amerikalı Profesör Claudia Goldin kazanmıştı

Daron Acemoğlu kimdir?

Kamer Daron Acemoğlu 3 Eylül 1967’de İstanbul’da doğdu. Ermeni kökenlidir. Babası hukukçu Kevork Acemoğlu'dur. 

İlköğrenimini İstanbul Kadıköy'deki Aramyan Uncuyan Ermeni İlkokulunda tamamladıktan sonra 1986'da Galatasaray Lisesinden mezun oldu.

Lisans derecesini İngiltere'nin York Üniversitesi'nde Matematiksel Ekonomi ve Ekonometri Bölümü'nde (1989) tamamladı; yüksek lisans (1990) ve doktora (1992) derecelerini Londra Ekonomi Okulundan aldı. 1992-1993 yılları arasında Londra Ekonomi Okulu'nda ders verdi. 

1993'ten itibaren akademik kariyerine ABD'de Massachusetts Teknoloji Enstitüsü'nde (MIT) devam etmektedir. 2000 yılında ekonomi profesörü ve 2019 yılında da, üniversitede bir öğretim üyesine verilebilecek en yüksek unvan olan enstitü profesörü ünvanını almıştır.

Acemoğlu, oyun ve optimizasyon teorisi üzerine yaptığı araştırmalarıyla tanınan Asuman Özdağlar ile evlidir ve çiftin Arda ve Aras adlarında iki erkek çocuğu vardır.

Siyasal ekonomi, ekonomik kalkınma, ekonomik büyüme, gelir ve ücret dengesi eşitsizliği, çalışma ekonomosi, iktisat teorisi ve beşeri sermaye ve eğitim konularında çalışmalar yapar. Siyaset bilimci James A. Robinson'la birlikte yazdığı Diktatörlük ve Demokrasinin Ekonomik Kökenleri (2006) ve Ulusların Düşüşü: Güç, Refah ve Yoksulluğun Kökenleri (2012) adlı eserleri çok sayıda ödüle değer görülmüştür. 2021 yılı itibarıyla IDEAS/RePEc araştırma veri tabanına göre, dünyadaki en çok alıntı yapılan ilk 10 ekonomist arasındadır.

Yaşamı

MIT'deki akademik kariyerinin ilk yıllarında, The Economic Journal'da yayınlanan “Consumer Confidence and Rational Expectations: Are Agents' Beliefs Consistent With the Theory?" (Tüketicinin Kendine güveni ve Rasyonel Beklentiler: Faillerin İnançları Teori ile Tutarlı mıdır?) başlıklı makalesi "1996 yılının en iyi makalesi" ödülüne değer görüldü.

2005 yılında ekonomi bilimine en büyük katkıyı yapan 40 yaş altındaki bir bilim insanına her iki yılda bir verilen John Bates Clark madalyasına layık görüldü.

Siyaset bilimci James A. Robinson’la birlikte yazdığı Economic Origins of Dictatorship and Democracy (Diktatörlük ve Demokrasinin Ekonomik Kökenleri) 2006 yılında yayımlandı. Kurumların ekonomik gelişim ve siyasal ekonomideki yeri üzerine çalışmaları, Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA) tarafından 2006 yılında Bilim Ödülü'ne layık görüldü.

Acemoğlu ve Robinson'un 2012 yılında yayımlanan Why Nations Fail: Origins of Power, Poverty and Prosperity (Ulusların Düşüşü: Güç, Refah ve Yoksulluğun Kökenleri) adlı kitabı New York Times gazetesinin çok satan kitaplar listesine de girdi. Acemoğlu ve Robinson bu kitapta, uluslararasındaki refah farklarının ana nedeninin coğrafi, tarihi ya da kültürel faktörler olmadığını; farklılığın temel nedeninin ulusların sahip olduğu ekonomik ve siyasi kurumların niteliğinde yattığını öne sürmüştür.

Klasik büyüme ve kalkınma teori ve modellerine farklı bir perspektifle yaklaşımı nedeniyle Sosyal Bilimler dalında 2013 yılı T.C. Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü'nün, Acemoğlu'na verilmesi uygun görüldü.

Acemoğlu'na ödülü, 24 Aralık 2013 tarihinde gerçekleşen törende Cumhurbaşkanı Abdullah Gül tarafından verilmiştir.

Utrecht, Bilkent, Bath, Boğaziçi ve Atina üniversiteleri ile Paris'teki École Normale Supérieure tarafından fahri doktor unvanıyla ödüllendirilen. Acemoğlu'na 2019 yılında MIT tarafından "Enstitü Profesörü', 2021 yılında İngiliz Akademisi tarafından Onur Üyesi unvanı verilmiştir.

Acemoğlu, Review of Economics and Statistics ve Journal of Economic Growth dergilerinin yardımcı editörlüğünü yürütmektedir. Bilim Akademisi üyesidir.

Nobel Ödülleri hakkında

İsveçli Alfred Nobel'in vasiyeti üzerine ölümünden sonra 9 Haziran 1900'de kurulan Nobel Vakfının insanlığa hizmette bulunanlara verdiği ödüller, dünyada en saygın ödüller olarak kabul ediliyor.

Nobel Ödülleri, İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi, İsveç Akademisi, Karolinska Enstitüsü ve Norveç Nobel Komitesi tarafından fizik, kimya, edebiyat, barış ve tıp olmak üzere 5 dalda en başarılı kabul edilen kişiler veya kuruluşlara veriliyor.

Bunlara ek olarak, Nobel Ekonomi Ödülü, 1968'de İsveç Merkez Bankasının Alfred Nobel'in anısına ekonomi dalında da ödül verilmesini kararlaştırmasıyla, ilk kez 1969'da verildi.