Naci Görür’den uyarı: ’Kahramanmaraş Depremi olası sarsıntıları öne çekti’

GÜNDEM

Geçtiğimiz gün Malatya merkezli saat 16.04'te bir deprem meydana geldi. Çevre illerden de hissedilen depremin merkez üssü ise Battalgazi olarak açıklandı. 5.2 büyüklüğündeki depremin ardından AFAD tarafından veriler paylaşılmış, depremin derinliği ise 13.93 km olarak duyurulmuştu.  Prof. Dr. Naci Görür Yeni Arayış’a son dönemlerde yaşanan artarda

Son dönemlerde Doğu Anadolu fay hattında gerçekleşen depremlerin sıklığı son aylarda artmış görünüyor. 6 Şubat Kahramanmaraş Depremi’nin yıldönümüne sayılı günler kala ‘acaba bu sarsıntılar öncü olabilir mi?’, Doğu Anadolu fay hattının hareketliliği ne durumda?’, ‘depreme hazırlıklı mıyız?’ gibi soruları akıllara getirdi. Yerel seçimlere giderken Türkiye’nin değişmeyen ve kronikleşmiş deprem gerçeğini ele aldık ve uzman görüşlerini sizin için derledik.

NACİ GÖRÜR’DEN MALATYA DEPREMİNE İLİŞKİN ÖNEMLİ AÇIKLAMALAR

Naci Görür Malatya’da meydana gelen depremin öncü olup olmadığı sorusuna bu deprem için tekil olarak bir yorum yapılamayacağını ancak tekrarlayabileceğini söyledi ve konuşmasını şu ifadelerle sürdürdü: “6 Şubat'ta iki büyük deprem var. Levha sınırında. Yani Arap levhası ile Anadolu levhası arasındaki Doğu Anadolu fay sisteminde zorunda diyelim. Ölü Deniz Fayı, Doğu Anadolu Fayı da yani levha sınırında meydana gelen depremler. Bu depremler haliyle Doğu Anadolu'nun dinamiğini bir anlamda bozdu. Yani Afrika levhası Arap levhasını daha kuzeye itti. Anadolu levhasını güney batıya savurdu. Dolayısıyla bir dinamik bozukluğu var. Fay hareketlerinden dolayı bir etkileşim var. Tabii öyle iki büyük deprem olunca haliyle oradaki fayların stres alan alanında değişiklikler meydana getirdi. Speaker1: Kimi fayların çoğunlukla deprem üretme potansiyelini öne çekti, kimisinin geciktirdi, kimisini de deprem yapmaya zorladı. O nedenlerle deprem olma miktarı arttı. Stres alanı deyince fayların stres alanı stres demek. Fayları da birim alana, birim alana etki eden kuvvet demektir. Mesela bir metre kareye şu kadar kilogram kuvvet etki eder. Birim alana etki eden kuvvet demektir. Çok böyle halktan konuşmak istersen fayların. Sürtünmeye uğradığı yerde kayaları parçalama gücü demektir. Yani bir fay harekete geçebilmesi için, deprem oluşturabilmesi için o kayaları parçalaması lazım kendi bloklarında. İşte o parçalama gücü de stres olarak tanımlanır”

BÖLGEDE 4.5 ŞİDDETİNDE SARSINTI OLMASI NORMAL

Depreme ilişkin İTÜ Öğretim Üyesi Prof. Dr. Okan Tüysüz "Şiro Çayı Başmezra-Sahilköy civarında 5.5 büyüklüğünde deprem oldu. Buraya aylar önce bilimsel bir yayına referans vererek dikkat çekmiştik. 2020 Elâzığ ve 6 Şubat Kahramanmaraş depremlerinin kırdığı faylar arasında kalan bir parça var, o kırılmış olmalı." dedi. Tüysüz, NTV’ye yaptığı açıklamada Böyle bir depremin beklenen bir deprem olduğunun altını çizen Tüysüz, "Artçıların gelmesi mümkün. 4,5 büyüklüğüne kadar depremler görülebilir." ifadelerini kullandı.

6 ŞUBAT’IN ARTÇILAR DEVAM EDİYOR

Prof. Dr. Şükrü Ersoy, katıldığı bir canlı yayında "Malatya ve çevresinde 4’ü geçen depremler olduğunda bölge halkının tedirgin olduğunu biliyorum ki bu 5,2 en az 30 tane 4 büyüklüğünde hissedilmiştir. Doğu Anadolu fayının üzerinde olduğu için bunu büyük depremin artçısı olarak kabul edebiliriz. 5,2’den sonra birkaç tane art arda depremler olabilir. 4 büyüklüğünde 3 buçuk büyüklüğünde. Hasarlı binalardan uzak durmak gerekiyor. 6 Şubat'ta öyle büyük bir enerji ortaya çıktı ki daha artçı deprem sürecini bitirmedik." ifadelerini kullandı.

NE OLMUŞTU?

2023 yılı Şubat ayında Türkiye'nin doğusunda, Doğu Anadolu Fay Hattı üzerinde meydana gelen depremler, ülkenin yakın tarihinin en büyük felaketlerinden biri oldu. 6 Şubat'ta meydana gelen ve merkez üssü Kahramanmaraş olan 7,7 ve 7,6 büyüklüğündeki depremler, 42 binden fazla kişinin hayatını kaybetmesine neden oldu. 20 Şubat'ta Hatay'da meydana gelen 6,4 büyüklüğündeki deprem ise yaklaşık binlerce kişinin ölümüne yol açtı. Depremler, Türkiye'nin deprem tehlikesine dair farkındalığını artıran önemli bir olay oldu. Hükümet, depremlerin ardından depreme dayanıklı yapı inşası ve afet risk azaltma çalışmalarını hızlandırdı.

DOĞU ANADOLU FAY HATTI DEPREMDEN SONRA NASIL ETKİLENDİ

Doğu Anadolu Fay Hattı, Türkiye'nin doğusunda bulunan bir doğrultu atımlı fay hattıdır. Anadolu Levhası ile Arap Levhası arasındaki hareketi kontrol eden bu fay, Türkiye'nin en aktif fay hatlarından biri. Fay, Hatay'dan başlayarak Kahramanmaraş, Adıyaman, Malatya, Elâzığ ve Bingöl'den geçerek Karlıova'da Kuzey Anadolu Fay Hattı ile birleşir. Toplam uzunluğu yaklaşık 550 kilometre… Nurdağı yakınlarında 04.15'te meydana gelen 7,8 büyüklüğündeki ilk depremi takip eden yaklaşık dokuz saat sonra, 60 mil kuzeyde gerçekleşen 7,5 büyüklüğündeki ikinci şiddetli deprem yaşandı. Bu durum genellikle bir artçı sarsıntı olarak kabul edilirdi, ancak şartlar daha karmaşık olduğu için bu olay istisnai bir durum olarak değerlendiriliyor. Bu durumu anlamak için, bölgedeki sismik haritasına bakmak gerekmektedir çünkü 7,8 ve ardından gelen 7,5 büyüklüğündeki depremler farklı faaliyet kümelerine işaret ediyor. Bu, 7,5 büyüklüğündeki depremin aynı fay üzerinde artçı şok olmaması, daha çok güneydeki 7,8 büyüklüğündeki ilk depremin tetiklediği farklı bir fay üzerinde ikincil bir ana şok olduğu anlamına geliyor. Washington Post’a konuşan Sismolog ve araştırmacı Judith Hubbard, ikinci depremin büyüklüğü dikkate alındığında onu ikinci bir ana şok olarak değerlendirdiğini söyledi. Hubbard’a göre, bu veriler artçı şokun mekanizması ile benzeşmiyor. Türkiye, üç tektonik plakanın kavşağında bulunduğundan depremler için oldukça hassas bir bölgedir. Ülke, bu nedenle yüksek sismik faaliyetlerin olduğu bir bölge olarak biliniyor. Hubbard’a göre her iki depremin de yüksek yoğunluklu ve tekil yapısı olmaları hayli dikkat çeken bir olgu.