Kurumlar vergisinde AYM kararları doğrultusunda düzenleme

Hazine ve Maliye Bakanlığınca hazırlanan Kurumlar Vergisi Genel Tebliği'nde yapılan değişiklikle yerel asgari kurumlar vergisinden istisna ve indirimlere kadar birçok başlıkta düzenlemeye gidildi.

Bakanlığa bağlı Gelir İdaresi Başkanlığınca hazırlanan "Kurumlar Vergisi Genel Tebliği'nde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ" Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi.

Buna göre, mükelleflerin ödeyecekleri kurumlar vergisi, beyan ettikleri kazancın indirim ve istisnalar düşülmeden önceki tutarının yüzde 10'undan aşağı olamayacak.

Hesap dönemi takvim yılı olan mükelleflerin 2025 yılı ve izleyen vergilendirme dönemlerinde elde edilen kazançlarına, özel hesap dönemine tabi olan mükelleflerin ise söz konusu takvim yılında başlayan özel hesap dönemi ve izleyen vergilendirme dönemlerinde elde edilen kazançlarına asgari kurumlar vergisi uygulanacak.

Geçici vergi dönemlerinde de asgari kurumlar vergisi hesaplaması yapılacak.

Yeni işe başlayanlardan 3 yıl asgari vergi alınmayacak

Yeni işe başlayanlardan 3 yıl asgari vergi alınmayacak. Mevcutta yatırım teşvik belgesi olan mükelleflerin hakları korunacak. Değişiklikle, bazı istisna ve indirimler kapsam dışı bırakıldı. İştirak kazançları, emisyon primi, teknokent kazançları ve serbest bölge kazanç istisnaları ile AR-GE ve tasarım indirimleri kapsam dışında olacak.

Yatırım fon ve ortaklıklarının gayrimenkul gelirleri asgari vergiye tabi tutulacak, gayrimenkul gelirleri dışındaki istisna kapsamındaki gelirleri asgari vergiye tabi olmayacak.

Yap-işlet-devret modeli ile elde edilen kazançlara yüzde 30 kurumlar vergisi uygulanacak

Türkiye'nin büyük yatırımlarından elde edilen kazançlara da artırımlı kurumlar vergisi uygulanacak. Bu vergi oranı reel sektör için yüzde 25, banka ve finans kurumlarında yüzde 30, ihracat yapan firmalarda yüzde 20, halka açık şirketlerde yüzde 23, imalatçılarda yüzde 24 olacak.

Banka ve finans kurumlarında olduğu gibi yap-işlet-devret modeli ile kamu özel işbirliği projeleri kapsamında elde edilen kazançlardan yüzde 25 yerine yüzde 30 kurumlar vergisi alınacak.

Fon ve ortaklıklarının kazançlarının tamamı kurumlar vergisinden istisna tutuldu. Bu kapsamda 1 Ocak 2025'ten itibaren elde edilecek kazançlar için bu istisna kar dağıtım şartına bağlanıyor. İstisnadan faydalanılabilmesi için gayrimenkul gelirlerinin yüzde 50'sinin dağıtılması gerekecek. Böylece, istisna kazancın yüzde 50'si ortaklara dağıtıldığında kar paylarını alanlardan gelir ve kurumlar vergisi alınacak.

Serbest bölgelerdeki üretim faaliyetlerinden elde edilen kazançlar

Halen serbest bölgelerdeki üretim faaliyetlerinden elde edilen kazançların tamamı, üretilen ürünlerin yurt içine ya da yurt dışına satılıp satılmadığına bakılmaksızın kurumlar vergisinden istisna tutulacak. Bu kapsamda söz konusu tarihten itibaren elde edilen kazançlardan başlamak üzere istisna sadece ihracat gelirleri ile sınırlandırılacak. Böylece yurt içine yapılan satışlardan elde edilen kazançlardan vergi alınacak.

Düzenlemeyle kurumların, girişim sermayesi yatırım fonu katılma payları ile girişim sermayesi yatırım ortaklıklarının hisse senetlerinden elde edilen gelirlere sağlanan istisna hariç olmak üzere diğer yatırım fonlarından elde ettikleri gelirlere yönelik sağlanan kurumlar vergisi istisnası 15 Temmuz 2023 itibariyle kaldırıldı. Bu tarihten önce elde edilen fon katılım belgeleri itfa edilene veya elden çıkarılana kadar istisnadan faydalanılmaya devam edilecek.

Ayrıca taşınmaz satışlarından elde edilen kazançlara tanınan kurumlar vergisi istisnası da aynı tarihte kaldırıldı. Yine bu tarihten önce elde edilen taşınmazlar için şartları dahilinde istisnadan faydalanılmaya devam edilecek ancak istisna oranı yüzde 50 yerine yüzde 25 olarak uygulanacak.

Taşınmazlara ilişkin kazanç istisnası kaldırıldığından, taşınmazların kısmi bölünme kapsamında vergisiz devirleri de 1 Ocak 2024 itibariyle kaldırıldı.

Yurt dışı kurumlara verilen bazı hizmetlere yüzde 80 kazanç indirimi sağlandı

İhracat kazançlarına kurumlar vergisi oranı 1 puan indirimli olarak uygulanıyorken, değişiklikle ihracat yapan kurumların münhasıran (özel olarak) ihracattan elde ettikleri kazançlarına bu vergi oranının 5 puan indirimli uygulanması sağlandı.

İmalatçı veya tedarikçi kurumların, dış ticaret sermaye şirketleri veya sektörel dış ticaret şirketleri üzerinden gerçekleştirdikleri ihracat faaliyetlerinden elde ettikleri kazançları için de 5 puanlık vergi indirimine gidildi.

Değişiklikle 1 Ocak 2023'ten itibaren elde edilen yurt dışına verilen mimarlık, mühendislik, tasarım, yazılım, tıbbi raporlama, muhasebe kayıt tutma, çağrı merkezi, ürün testi, sertifikasyon gibi bazı hizmetler ile yabancılara verilen eğitim ve sağlık hizmetlerinden elde edilen kazançların tamamının, beyanname verilme tarihine kadar Türkiye'ye transfer edilmesi şartı getirildi. Bu kazançlar üzerinden beyannamede indirim konusu yapılabilecek oran da yüzde 50'den yüzde 80'e yükseltildi.

Katılım Finans Kefalet Anonim Şirketi kurumlar vergisinden muaf oldu

Düzenlemeyle iş merkezi Türkiye'de bulunmayan anonim veya limited şirket niteliğindeki yabancı kurumların ödenmiş sermayesinin en az yüzde 50'sine sahip olan ve iştirak edilen kurumdan elde edilen kar payı niteliğindeki kazancı, elde edilen hesap dönemine ilişkin kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken tarihe kadar Türkiye'ye transfer eden kurumların söz konusu kazançlarının yüzde 50'si kurumlar vergisinden istisna tutuldu.

Ayrıca katılım bankalarının ortağı olduğu ve katılım bankacılığı ilke ve esaslarına uygun her türlü finansman için kefalet vermek amacıyla kurulan Katılım Finans Kefalet Anonim Şirketi, bu faaliyetleri dolayısıyla kurumlar vergisinden muaf oldu.

İştirak eden şirketin iştirak ettiği veya iştirak edilen şirketin iştirak eden şirketi devraldığı durumlarda, hisse ve pay alımı dolayısıyla yapılan ve devir sonrasına tekabül eden finansman giderlerinin, devralan şirkette indirim konusu yapılmasına imkan tanındı.

Değişiklik kapsamında yatırım teşvik belgesi bazında yapılan yatırım harcamasına yatırıma katkı oranının uygulanmasıyla belirlenen tutarın yüzde 10'luk kısmı, kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken ayı takip eden 2'nci ayın sonuna kadar talep edilmesi şartıyla, özel tüketim vergisi ve katma değer vergisi hariç olmak üzere tahakkuk etmiş diğer vergi borçlarından terkin edilerek kullanılabilecek.

AYM kararı doğrultusunda düzenleme

Buna göre, Vergi Usul Kanunu'nun ilgili maddesinde 28 Temmuz 2024'te 'sahte belge düzenleme amacıyla mükellefiyet tesis ettirdiği vergi inceleme raporu ile tespit edilip mükellefiyeti terkin edilenlerin bu fiilleri nedeniyle telafisi güç zarar vermelerine engel olmak ve kamu yararını korumak' gerekçesiyle bazı değişiklikler yapılmıştı.

Anayasa Mahkemesi kararları da dikkate alınarak yapılan değişikliklerle mükelleflerden istenilecek teminat tutarına üst sınır getirilmiş, teminatın verilme süresi 30 günden 60 güne çıkarılmıştı.

Ayrıca sahte belge düzenleyenler ile bunlarla ilişkili kişilerin ortağı olduğu faal mükelleflerin, şartları öngörülen şekilde yerine getirmeleri halinde, bu kişilerden alınan teminatın iade edilmesi ve mükellefiyeti terkin edilenlerin teminat isteme tarihi itibarıyla tahakkuk etmiş tüm vergi borçlarından sorumlu olmamaları sağlanmıştı.

Söz konusu tebliğle, bu değişikliklere paralel şekilde düzenlemeler yapıldı. Böylece Anayasa Mahkemesi kararları da dikkate alınarak gerçekleştirilen yasal değişikliklerin sonuçları, tebliğ düzeyinde açıklanarak konuya ilişkin usul ve esaslar Bakanlıkça revize edildi.