Kötülüğün sıradanlığı

FELSEFE Özgürleşmemiş insanın sorunudur insanın kötülüğü, kendini gerçekleştirmemiş bireylerin içinden oluk oluk akan kandır. İradenin yokluğu, yozlaşmış insanın öyküsüdür. Dionysos ve Apolloncu bakış arasındaki dengesizliğimiz, şirazemiz iyice kaydı, bozuldu. Ne yapalım? Bilgi ve erdemle donanalım önce. Neden kötülük var? Biz insanlar neden ondan uzak kalamıyoruz? İyiliği yüceltip kötülüğün tuzaklarına kapılıp gidiyoruz. İnsan kötü bir varlık mıdır? Hobbes insanın doğal durumunun bencil ve vahşi olduğunu savunur. Filozofa göre insanın temelinde kötülük vardır. Güçlü olmak ve varoluş durumunu sürdürmek için insanın diğerini yok etmesi gerekir. İnkaların çöküşündeki katliamdan tutun Nazi Almanyasına, Yüzyıl savaşlarından günümüzde hala devam eden ölümler şunu gösteriyor; kötülük denen şey hayatta, nefes alıyor. Sosyal medyada iki kelime ile tepki göstermeyi seçmiş bizler iyi miyiz peki? İyiliği isteyen ruhlar kötülüğün pençesine hep düşmüyor mu? İyilik ve kötülük bir çok kültürde efsanelerle evrimleşmiş, dinlerle de duvara çakılı sabit kalmıştır. Tanrının iyilik yolunu takip etmesi gereken inançlılar, şeytanın kötülük çağrısına uyuyorlar. İnsan doğa gibi değil, bir olma halinde; dalgaların denize çarpması iyi ya da kötü değil, bir  kaplan bir zürafayı yakalayıp midesine indirince onu kötü olarak yaftalamıyoruz, arıların, çiçeklerin polenlerini taşırken bitkilerin üremesine yardımcı olmasının iyi olmaması gibi. Doğa tarafsızdır ve dengenin korunumu üzerine çalışır. İşte onlardan ayrılan bizler, doğanın denge arayışına bir nokta koyuyoruz. Bozuyoruz, yağmalıyoruz, öldürüyoruz, yok ediyoruz. Ölüm kokusu ve kan istiyoruz. İnsan var oldukça kötülük hep olacak. Belki Sokrates’in dediği gibi insanlar gerçekten bilmedikleri için kötülüğü seçiyorlar, bilen kötülük yapamaz. Belki de cehaletimizden vahşi bir hayvanlar gibi ağzımızdan salyalar akarak iştahla öldürmek yok etmek istiyoruz.

İNSAN VAR OLDUKÇA KÖTÜLÜK HEP OLACAK

Savaş tanrısı Romalı Mars öldürürken zafer kazandırıyordu. Roma İmparatorluğunun sınırlarını genişlemesi ondan ötürüydü. Sanırım biz de öldürdükçe Apollon gibi başımıza defne yapraklarından bir taç takılacağını düşünüyoruz. Kötülüğün zaferinin işareti! Artık liderlerin boynunda asılı duran karanlık şeytani madalyon. Ve bizler sessiz kalanlar başka bir kötü. İnsan var oldukça kötülük hep olacak. Belki Sokrates’in dediği gibi insanlar gerçekten bilmedikleri için kötülüğü seçiyorlar, bilen kötülük yapamaz. Belki de cehaletimizden vahşi bir hayvanlar gibi ağzımızdan salyalar akarak iştahla öldürmek yok etmek istiyoruz. Çünkü içimizdeki kötülüğü neye çevireceğimizi bilmiyoruz. En çok sevdiğimizden yeri geldiğinde nefret ediyoruz. Hayranlık duyarken bir yanımız kıskanıyor. Yaşatmak isterken bir yandan yok etmek istiyoruz. Güneş pencerimize vururken sabah, dünyamızı aydınlanırken sıkılıp bir an önce gece gelsin, kurtların uğuldadığı ormanlara ayak basmak istiyoruz. Bu dilemmayı aşamıyoruz. İçimizdeki kötülüğü, öldürücü hayvanı ehlileştirmeyi bilmiyoruz. Kötülük korkunun eseridir. Nietzsche’nin aktardığı köle ahlakının bir sonucudur. Bastırılmış öfkenin, kızgınlığın sonucudur. Kötülüğü nasıl iyileştireceğiz? Önce kötü olduğumuzun farkına varmak lazım.  Arzuların yönettiği kendimize erdemli olmayı hatırlamak gerekiyor. Her canlının yaşam hakkına saygı duymak, egozmin eseri olmadan diğerlerinin hallerine empati duyabilmeyi geliştirmek gerekiyor. Ne zaman uyanacak insan cehalet uykusundan? Özgürleşmemiş insanın sorunudur insanın kötülüğü, kendini gerçekleştirmemiş bireylerin içinden oluk oluk akan kandır. İradenin yokluğu, yozlaşmış insanın öyküsüdür. Dionysos ve Apolloncu bakış arasındaki dengesizliğimiz, şirazemiz iyice kaydı, bozuldu. Ne yapalım? Bilgi ve erdemle donanalım önce. Düşünelim yaşam üzerine, bize öğretilmiş kalıp düşüncelerden arınarak bunu yapalım. Unuttuğumuz iç sesimizi hatırlayalım. Kötülüğün farkına varacak olan ancak kendi potansiyelini görüp gerçekleştirebilen insandır. Önce kendin sonra iyi olmanın sorumluluğunu almanın artık zamanı gelmedi mi?