İsrail fitili ateşledi: Ne kadar uzun?

DIŞ POLİTİKA Netanyahu Gazze savaşında istediği hedeflere ulaşamadı. Bu hedeflerin en önemlisi Hamas’ın elimine edilmesiydi. Ancak binlerce kişinin ölümüne rağmen Hamas hala savaşıyor ve nicel olarak zarar görmüş olsa da niteliğinden çok az şey kaybetti. Zaten Haniye gibi “sembol” isimlerin hedef alınması da bu nedenle. İsrail’in Hamas örgütünün siyasi kanadının şefi İsmail Haniye’yi Tahran’da öldürmesi “taraflar” düşünüldüğünde kimin için ne anlama geliyor? Olasılıklar neler? Cevap İsrail’e verilecek karşılığın nasıl olacağında saklı. İsmail Haniye İsrail’in “öldürülecekler listesinde” üst sıralarda yer alıyordu. Hamas yetkilisi diğer bazı isimler de halen listede. Haniye Hamas’ın İsrail tarafından öldürülen kurucu lideri Ahmet Yasin zamanından gelen bir isimdi. İsrail bu suikastla birlikte Hamas tarihine de darbe vurmuş oldu. Saldırının Tahran’da yapılmış olmasına da dikkat çekmek lazım. Ortadoğu’da halen devam eden amansız mücadelenin taraflarından biri de İran. İran kısa süre önce İsrail ile çatışma yaşamıştı. Hamas’ın da içinde olduğu ve Tahran’dan Beyrut’a uzanan coğrafyada birçok örgütü barındıran “direniş ekseninin başı olan ülkenin başkentinde böyle bir eylemi gerçekleştirmek bir yandan cesaret işi olarak görülebilir ancak asıl önemli sonuç Netanyahu’nun her olasılığı göze alması. İsrail’in stratejisi Hamas’ı felç etmek üzerine kurulu. Diğer yandan Gazze - Hamas’tan bağımsız olarak ABD ve batı ile büyük sorunlar yaşayan İran’ın İsrail’e karşı bölgede alternatif olarak önlenemeyen yükselişi İsrail’i tedirgin etmeye devam ediyor. İsrail ile İran terazinin kefeleri gibi. İran’ın yükselmesi demek İsrail’in düşmesi demek. Bunun farkında olan İsrail İran’a nefes aldırmak istemiyor.

İSRAİL İLE İRAN TERAZİNİN KEFELERİ GİBİ

Netanyahu Gazze savaşında istediği hedeflere ulaşamadı. Bu hedeflerin en önemlisi Hamas’ın elimine edilmesiydi. Ancak binlerce kişinin ölümüne rağmen Hamas hala savaşıyor ve nicel olarak zarar görmüş olsa da niteliğinden çok az şey kaybetti. Zaten Haniye gibi “sembol” isimlerin hedef alınması da bu nedenle. İsrail’in stratejisi Hamas’ı felç etmek üzerine kurulu. Diğer yandan Gazze - Hamas’tan bağımsız olarak ABD ve batı ile büyük sorunlar yaşayan İran’ın İsrail’e karşı bölgede alternatif olarak önlenemeyen yükselişi İsrail’i tedirgin etmeye devam ediyor. İsrail ile İran terazinin kefeleri gibi. İran’ın yükselmesi demek İsrail’in düşmesi demek. Bunun farkında olan İsrail İran’a nefes aldırmak istemiyor ve bu nedenle “ölüm listesine” İran yetkililerini de eklemiş durumda. Peki bu saldırı nelere yol açar? İsrail’in İran’ın başkentinde bir hedefi vurarak İran’ın savunma ve istihbaratının sorgulanmasına yol açtı. Elbette saldırıda kullanılan füzenin nereden atıldığı da önemli kriterlerden birisi. Zira yakın bir coğrafyadan atılmışsa İran’ın ya da başka bir ülkenin yapabilecek bir şeyinin olmadığının kabul edilmesi lazım. İstihbari taraf ise “İsrail’in ölüm listesindeyken” Haniye için korumanın zayıf bırakılması üzerinden okunabilir. Ama daha önce öldürülenler konusunda da İran aynı tavır içerisindeydi. Yine de İran’ın “misafir ettiği” bir isme yönelik bu saldırıya İran sert karşılık vermeye çalışacaktır. Bölgesel savaşın çıkıp çıkmayacağı da İran’ın bu cevabında saklı. Burada Beyrut saldırısında önemli bir ismini kaybeden Hizbullah’ı da eklemek lazım. İsmail Haniye İsrail tarafından öldürüldü. Pragmatist bir figürdü. Yıllarca kendilerine destek olan ve bu nedenle emperyalist saldırıya maruz kalan Suriye’ye sırt çevirmekte ve hatta Suriye karşıtı örgütleri destelemekte tereddüt etmediler.

HANİYE, PRAGMATİST BİR FİGÜRDÜ

İkilinin birbirlerinden bağımsız olarak ya da koordinasyon içinde İsrail’e cevap verip vermeyecekleri, verirler ise bu cevabın ne kadar etkili olacağı çok önemli. Zira bu cevap İsrail’in de karşı cevabını beraber getirecektir ki böyle bir durum İsrail’in ateşlediği fitili kısaltır ve bölge patlamaya doğru gider. Eğer İran ve/veya Hizbullah etkili olamazsa daha bir süre İsrail’in ABD’ye sırtını dayamış bir şekilde Ortadoğu’da “horozluk yaptığı” günler göreceğiz demektir. İsmail Haniye İsrail tarafından öldürüldü. Pragmatist bir figürdü. Yıllarca kendilerine destek olan ve bu nedenle emperyalist saldırıya maruz kalan Suriye’ye sırt çevirmekte ve hatta Suriye karşıtı örgütleri destelemekte tereddüt etmediler. Siyasal İslamcılığın bütün özelliklerini haiz bir figürdü. Kim bilir tam da bu pragmatizm öldürülmesi sonrası ilkeselliğin önüne geçecek belki de ve Haniye için kimse savaşmayacak. Eğer savaş olursa da bu Haniye için değil, Haniye’ye rağmen yürüyen “Filistin davası için” olacak. Yahya Sinwar ile Haniye arasındaki fark da böylece daha net bir şekilde ortaya çıkacak. Haniye Doha’da “mücadele verirken” Sinwar Gazze’de savaşmayı sürdürüyor çünkü. Ve Sinwar İsrail için Haniye’den kat kat daha değerli bir hedef.