İhmal edilmiş ilçenin kaderini değiştirmek istiyoruz | Konuk: Mahir Polat

CHP’nin Fatih Belediye Başkan Adayı Mahir Polat, zengin tarihsel ve kültürel zenginliklerine rağmen Fatih’in bir anlamda kaderine terk edilmiş, çöküntü halinde olduğunu ifade ederek; ilçenin kaderini değiştirmek istediğini söyledi.

Türkiye’nin tarihi ve kültürel mirasıyla en önemli ilçelerinden birisi Fatih. Buraya İstanbul’da tarihi ve kültürel varlıkların yeniden ortaya çıkarılmasında öncü rol oynayan Mahir Polat aday oldu. Polat ile Fatih’i, sorunları ve çözümleri konuştuk.  

Fatih gibi kazanılması zor bir ilçeye aday oldunuz. Neden Fatih?

Fatih her şeyden önce bir ilçeden çok daha fazlası… Burası gerçekten Türkiye’nin özeti olan bir yer. Burası hem kentleşme hem şehircilik hem insan anlamında Türkiye’nin güncel durumunun bir özeti. Fatih’in sadece son 25-30 yılda anlaşılmaması onun tarihsel derinliği medeniyetimizin 570 yıllık bir abidesi olması ve bunu yansıtan bir merkez olması çok önemli. Biz, bizim medeniyetimizin vitrini olan bir yerin, şu an çöküntü haline gelmiş olmasını içine sindiremeyen, buna karşı bir şeyler yapmamız gerektiğinin bilinciyle hareket eden insanlarız. O yüzden İBB yönetimimiz boyunca en fazla özeni, en fazla projeyi Fatih’te gerçekleştirdik. Şimdi hedef büyüttük ve yerel belediyeyi alarak, büyükşehir işbirliği ile Fatih’i çöküntü halinden kurtarmayı amaçlıyoruz. Fatih medeniyetimizin bir abidesi, bir gözdesi. İlçeyi ülkemizin vitrini olacak bu yeri, hem tarihe olan saygımız hem de bugün yaşayan İstanbul’un merkezi olma konumunu tekrar kazanması; yani Fatih’in ayağa kaldırmak için göreve talip oldum. Fatih Türkiye’nin en önemli merkezi. Hem bugünü hem de geçmişiyle düşündüğümüzde Fatih, geçmişten gelen tarihselliği ve bugünün enerjisi ile geleceğe model olacak bir ilçe.

Fatih’in tarihsel birikimi ne yazık ki son otuz yılda hayli çökmüş durumda. Bizim hedefimiz bu çöküntüyü ortadan kaldırarak, Fatih’i tarihsel olarak hak ettiği yere çıkarmak. Burası tarihsel olarak çok değerli bir geçmişe sahip.

FATİH HER AÇIDAN ÇÖKÜNTÜ HALDE

Nasıl bir çöküntü var Fatih’te?

Fatih’in tarihsel birikimi ne yazık ki son otuz yılda hayli çökmüş durumda. Bizim hedefimiz bu çöküntüyü ortadan kaldırarak, Fatih’i tarihsel olarak hak ettiği yere çıkarmak. Burası tarihsel olarak çok değerli bir geçmişe sahip. Ne yazık ki bu özelliğine yeterince sahip çıkılmamış. Fatih’i sadece Türkiye’nin en önemli noktası olarak görmek de yanlış olur. 2500 yıllık yerleşim tarihi, bu süre içinde üç büyük imparatorluğun merkezi ve başkenti olma özelliği, bu açıdan ilçeyi aynı zamanda Balkanlar, Kafkaslar, Ortadoğu, Kuzey Afrika ve Anadolu için önemli hale getiriyor. Bu bakımdan bugünkü Türkiye’nin en azından beş katı genişlikteki bir coğrafyaya merkez olmuş bir kentten, ilçeden bahsediyoruz. Bu açıdan Fatih potansiyeli güçlü olan ama bunu şimdiye kadar yansıtamamış tarihsel bir ilçe.

Peki, Fatih’in en temel sorunları nelerdir?

Fatih birçok sorunla boğuşuyor. Şu an en temel sorunları; başta semtin değer kaybetmesi. Ki bu diğer sorunların toplamından oluşan bir sorun ve final çıktı. Fatih biraz önce anlattığım tarihteki değerinden, tarihsel prestijinden ne yazık ki geri düşmüş durumda. Bu da hemen hemen her şeye yansıyor. Bunun dışında Fatih, depremsellik açısından risk altında. 1999 depreminin üzerinden geçen 25 yılda tek bir çivi bile çakılmadığı için binalar eskimiş durumda. Bu açıdan ilçenin acil bir kentsel dönüşüme ihtiyacı var. Buranın şu açıdan fay hattına yakın ilçelerden mesela Avcılardan farkı var. Avcılar Fatih ile kıyaslandığında yerleşim tarihselliği daha yeni. Dolayısıyla ev yapımında kullanılan teknoloji de, malzemeler de, mimari teknikler de daha yeni. Oysa Fatih tarihi bir ilçe olduğu için evler daha eski ve depreme dayanıklılığı daha düşük. Yine tarihsel doku içinde olan çok sayıda eski yapı var. 

Bu açıdan Fatih depremsellik ve bina yaşları durumundan depreme karşı en dayanıksız ilçemiz durumunda.

Bugün otuzun üstünde ülkeden yerleşimci var Fatih’te: Bu durum, insan ilişkilerini, komşuluk ve güven ilişkisini ortadan kaldırdı. Bu doğal olarak bir güvenlik problemini ortaya çıkarıyor. Fatih’te son on senede her dört kişiden birisinin ilçeden ayrılmış ve göçmen nüfusu yüz binleri aşmış durumda.

GÖÇLE BİRLİKTE GÜVENLİK SORUNU ÇOK ARTMIŞ

Bu konuda gerçekten hiç mi bir şey yapılmamış?

Ne yazık ki evet... Aradan geçen 25 yılda, son beş yıl büyükşehir hariç iktidar ve yerel yönetim aynı partide olmasına rağmen bir türlü yol alınamamış, bir çalışma yapılmamış olması.

Başka ne gibi sorunlar var?

Fatih’te güvenlik de önemli bir sorun. Özellikle son on yılda göçmen ve belki de tanımsız nüfusla beraber bir çeşit işgalci nüfus var bölgede. Bu sadece Suriye’de yaşanan savaşının yol açtığı bir göçmenlik değil. Bugün otuzun üstünde ülkeden yerleşimci var Fatih’te: Bu durum, insan ilişkilerini, komşuluk ve güven ilişkisini ortadan kaldırdı. Bu doğal olarak bir güvenlik problemini ortaya çıkarıyor. Fatih’te son on senede her dört kişiden birisinin ilçeden ayrılmış ve göçmen nüfusun yüz binleri aşmış durumda. Bir başka sorun otopark. Bunun dışında Fatih’te sosyal alan ve kültür yaşamı çökmüş durumda. Fatih’in gençleri ve sosyal yaşam arayışında olan insanlar semt dışına çıkmak durumunda kalıyor. Eskiden bütün kentin sosyal yaşamın merkezi olan Fâtihi, bugün sosyal yaşamında en ufak bir kültürel etkinliğin bile yapılamadığı duruma gelmiş durum da. Bu haliyle ilçe, gençler için çekim merkezi olmaktan uzak. Bunun değişmesi lazım.

Bu kadar tarihsel bir ilçe için bu şanssızlık…

Kesinlikle. Fatih’ in tarihsel ve kültürel olarak çok zengin ama bunu sosyal alan olarak, sosyalleşme olarak dışa yansıtamıyor. Tarihselliği ile kültürelliğin arasında makas çok açık. Bunun dışında başka bir önemli sorun da yoksulluğun derinleşmiş olması. Fatih’te her dört aileden bir tanesi derin yoksulluk yaşıyor ve açlık sınırının altında bir hayat yaşıyor. Biz bunu İBB olarak yapılan yardım başvurularından biliyoruz. Kadın ve gençlerin yoksulluğu ve çaresizliği göze çarpıyor. Fatih bir turizm bölgesi olmasına rağmen fakir ve yoksul kalmış. Karagümrük, Ayvansaray, Balat, Cibali gibi noktalardaki gençliğin oradaki nüfusun bu ekonomiden faydalanamaması en büyük trajedilerden bir tanesi. Çocuklar için yaşam alanının oldukça sınırlı olduğu bu ilçede çocuk ve yoksullukla buluştuğunda bu da bir trajedi haline dönüşüyor. Yine Fatih’te farklı mahalleler, farklı bir sosyolojik gruplar arasında bir gerilim var. Türkiye iktidarın izlediği kutuplaşma siyasetinin etkisini burada mahaller arasında, farklı sosyolojik gruplar arasında görüyoruz. Seçim çalışmamız boyunca bunun gibi pek çok sorunu tespit ettik. Bu tablonun doğal sonucu şu; geleceğe karamsar bakmak. Vatandaşlar Fatih’in geleceğini iyi görmüyor. Oysa bu bir kader değil, tercih… İzlenen siyasetin sonuçların hepsi. Yerelde izlenen bu politika değişmezse sorunlar büyüyecek, Fatih daha da çökecek. Fatih yüksek turizm potansiyeliyle, kültürel geçmişi ve zenginliği ile bu çöküntüyü, bu yoksulluğu hak etmiyor. Biz bu kaderi değiştirmek istiyoruz.

Her şeyden önce Fatih’in yüksek potansiyeline sahip çıkacak vizyoner bir yerel yönetime ihtiyaç var. Yerel yönetim, buradaki insan ilişkilerine, toplam yapısına yakından bakmalı ve siyasetin konusu olan toplumu ayrıştıran bölen partizanlığa varan uygulamalara bir an önce son vermeli.

FATİH’İN POTANSİYELİNİ ORTAYA ÇIKARACAĞIZ

İlçede o kadar sorun var ki… Eminin sayamadıklarınız da vardır. Bunların hepsine çözümünüz var mı?

Her şeyden önce Fatih’in yüksek potansiyeline sahip çıkacak vizyoner bir yerel yönetime ihtiyaç var. Yerel yönetim, buradaki insan ilişkilerine, toplam yapısına yakından bakmalı ve siyasetin konusu olan toplumu ayrıştıran bölen partizanlığa varan uygulamalara bir an önce son vermeli. İlçenin bütün potansiyelini vatandaşı ile beraber el birliği ile beraber hayata geçirmeli. Fatih yüksek bir ekonomi potansiyeline sahip. Eminönü bölgesinin ekonomisinin Fatih halkına dönük olarak uyumlu hale getirilmesi gerekiyor. Fatih’teki imkânlardan Fatihlilerin faydalanması gerekiyor ki, bu semti daha fazla benimseyip, bu alanları korumaya ve yaşamı burada savunmaya dönük bir yerel irade gelişsin. Kentsel çözümlerde, prestij caddelerinde Ordu Caddesi, Vatan Caddesi, Millet Caddesi yine Fevzi Paşa Caddesi gibi yerlerin nitelik kazanmasını özellikle turizm ekonomisiyle buluşmasını sağlayacağız. Buralardaki esnafın daha iyi kazanacağı ve terk etmek durumunda kalmayacağı bir ekonomiye kavuşmasını, sonuçta semtin bundan faydalanmasını önemsiyoruz. Bunun dışında kentsel dönüşüm için Konut A.Ş.’yi kurmayı taahhütt ettik. Çünkü şu an belediyenin kentsel dönüşüm işini öngördüğü ve yönlendirdiği bir mekanizma yok. Bu mekanizmanın bir an önce kurulması ve yerel yönetimin vatandaşa dönüşümde bizzat yanında olması zorunlu. Vatandaşa zorluk çıkaracak değil kolaylaştıracak bir anlayışla onların yanında olmalı. Tarihi yarımada dönüşürken kaliteli mimarlık ve tasarımla kente değer katacak bu dönüşüm sürece izleyeceğiz. Bu bakımdan kuracağımız Konut A.Ş. ve diğer kentsel dönüşümdeki birimlerle vatandaşın yanında olacak ve kentsel dönüşümü hızlandırıp vatandaşa güven veren bir yönetim modelini ortaya koymuş olacağız. Kentsel ve sosyal yaşam alanlarında projelerimiz var. Yedikule Gazhanesi, Ayakapı Hamamı’nın kurtarılması ve buraların kültürel yaşam merkezine dönüştürülmesi var. Bunların dışında kent için yeni sosyal, kültürel alanlar üretilecek. Şekerci Han’ın restore edilerek hem yok olmaktan kurtarılması hem de Fatih’teki 12 bin tarihi yapının restore edilmesi var. İBB Miras’taki deneyimimizi Fatih’e yansıtarak buradaki gençlere yeni bir istihdam alanı yaratacağız. Yoksulluğun giderilmesi için sosyal belediyecilik çok önemli. İnsan odaklı bir yerel yönetim izleyeceğiz. Yoksulluğun derinleştiği bir yerde kimseyi ötekileştirmeden sahip çıkmamız önemli. Sosyal yardımlarla değil, gelecek ve iş bulma hedefiyle insanlara dokunacağız. İlçede 92 bin işletme var. Buralarda başta kadınlar olmak üzere Fatihlilerin istihdamının yolunu açacağız. Fatih’in potansiyeli çok yüksek… Biz bunu açığa çıkarmak ve Fatihlilerle buluşturmak istiyoruz. Göç ve yol açtığı güvenlik sorununu da ilgili kamu kurumlarıyla işbirliği içinde çözeceğiz.

Peki, sahada ilgi nasıl?

İnsanlar kendilerine sahip çıkıldığını, kendilerine değer verildiğini fark ettiklerinde anda sizle yakın ilişki kuruyorlar. En azından sizi dinleme başlıyorlar. Biz bunu başlardık. Kazanmak için yola çıktık ve kazanacağız da…

2029’da yatırımların yapıldığı, tarihi alanlarda yepyeni arayışların olduğu, turizmin ekonomisinin semtin farklı noktalarına yayıldığı, Fatihli genç ve kadınların yaşama daha aktif katıldığı, kültür sanatın ve yaşam sevincinin yükseldiği bir ilçe olacak.

HEDEFİM MUTLU BİR FATİH

Son olarak 2029’da nasıl bir Fatih hedefiniz var?

Az önce ifade ettiğim sorunları çözmüş olmak, çözümü daha uzun olanlar konusunda da mesafe almış olmayı hedefliyorum. 2029’da yatırımların yapıldığı, tarihi alanlarda yepyeni arayışların olduğu, turizmin ekonomisinin semtin farklı noktalarına yayıldığı, Fatihli genç ve kadınların yaşama daha aktif katıldığı, kültür sanatın ve yaşam sevincinin yükseldiği bir ilçe olacak. Bütün bu imkânlarla beraber biz Fatih’in tarihsel potansiyelinin daha gerginliğinin düştüğü toplumsal uyumun toplumsal huzurun arttığı ve insanların birbirleriyle daha güçlü komşuluk ilişkileri kurduğu bir ilçe olmasını umut ediyoruz.