Etiyopya-Somali müzakeresinde neler oldu?

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Somali Cumhurbaşkanı Hasan Şeyh Mahmud ve Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed Ali başkanlığında dün yapılan ve yaklaşık yedi saat süren müzakerelerin ardından Ankara Bildirisi imzalandı. Bildiriye göre, Somali ve Etiyopya teknik heyetleri Türkiye'nin kolaylaştırıcılığında en geç 2025 yılı Şubat ayına kadar müzakerelere başlayacak ve bu müzakereleri dört ay içinde tamamlayacak.

Somali Cumhurbaşkanı Mahmud ve Etiyopya Başbakanı Ali beraberlerinde Dışişleri Bakanları’nın da yer aldığı geniş katılımlı heyetlerle Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın daveti üzerine dün Ankara’da bir araya geldi. Erdoğan’ın muhataplarıyla yaptığı ikili görüşmelerin ardından üçlü görüşme yapıldı. Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın hazır bulunduğu farklı formatlarda görüşmeler aralıksız devam etti.

Müzakereler yedi saat sürdü

Yaklaşık yedi saat süren müzakerelerin ardından üç lider Cumhurbaşkanlığı’nda ortak basın toplantısı düzenleyerek "Türkiye Cumhuriyeti’nin kolaylaştırıcılığıyla Etiyopya Federal Demokratik Cumhuriyeti ve Somali Federal Cumhuriyeti’nin Ankara Bildirisi"ni dünyaya duyurdu. Kabul edilen Ankara Bildirisi, Somali ve Etiyopya’nın önümüzdeki döneme güven içinde bakacağına ve yaşananları geride bıraktıklarına dair atıflar içeriyor.

Bildiri ile Somali’nin toprak bütünlüğü, birliği ve egemenliği Birleşmiş Milletler Şartı’na ve Afrika Birliği Kurucu Antlaşması’na uygun şekilde ve uluslararası hukukun ilkeleri çerçevesinde tanındı. Ayrıca, Etiyopya’nın uluslararası hukuk çerçevesinde ticari anlamda denize çıkışı, Somali Federal Hükümeti’nin egemen olduğu gerçeğinden hareketle, garanti altına alındı.

Bildirinin en önemli operatif maddelerinden biri olarak değerlendirilen maddesine göre, Somali ve Etiyopya teknik heyetlerinin Türkiye'nin kolaylaştırıcılığında en geç 2025 yılı Şubat ayına kadar müzakerelere başlaması ve bu müzakereleri dört ay içinde tamamlamaları öngörülüyor. Ankara Bildirisi’nde tarafların taahhütlerin yorumlanması ve uygulanmasıyla ilgili her türlü görüş ayrılığı diyalog yoluyla ve gerektiğinde Türkiye’nin desteğiyle barışçıl bir şekilde çözme taahhüdünde bulunduğu da kayda geçirildi.

Bildiri’nin imzalanması, dünyanın içinden geçtiği dönemde anlaşmazlıkların çözümünün mümkün olduğunu göstermesi açısından ümit verici bir gelişme olarak görülüyor.

Ankara Süreci’nde ne olmuştu?

Dışişleri Bakanı Fidan, 2024 yılı Temmuz ayında başlattığı Ankara Süreci’nde Etiyopya ve Somali heyetleriyle kapsamlı görüşmeler yapmıştı. Somali ve Etiyopya arasında 1 Ocak 2024 tarihinden bu yana yaşanan gerginliğin üstesinden gelmek için ülkelerin kırmızı çizgi olarak tanımladıkları hassasiyetler hakkında etraflıca bilgi sahibi olundu. Süreç boyunca bu hassasiyetler dikkate alındı.

Fidan bu süreçte iki kere Ankara’da ve bir kere New York’ta mevkidaşlarıyla görüştü. Fidan’ın ardından yürüttüğü diplomasi trafiği sonuç verdi.

Türkiye’nin rolü

Bu kazanım, Somali Cumhurbaşkanı Mahmud ve Etiyopya Başbakanı Ali’nin Türkiye ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’a duydukları güvenin bir sonucu olarak görülüyor. Dün Erdoğan’ın ev sahipliğinde düzenlenen ortak basın toplantısında taraflar dostluk mesajları vermiş ve bölgenin çatışma yerine dostluğa, gerginlikten ziyade iş birliğine, ekonomik kalkınmaya, milletin refahına ihtiyaç duyduğunu ettiler. Erdoğan da atılan bu adımdan duyduğu memnuniyeti, bu bölgedeki refahın, barışın ve huzurun dünyanın diğer gergin coğrafyalarına da örnek olmasını dilediğini kaydetti.