Engellilerin Haklarına Erişim Platformu: "Engelli Bakanlığı istiyoruz"

GÜNDEM Engellilerin Haklarına Erişim Platformu, engellilerin yaşam şartlarının iyileştirilmesi talebiyle Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) önünde eylem yaptı. Milli Egemenlik Parkı'nda toplanan platform üyeleri, "Eşit, erişilebilir ve bağımsız bir yaşam istiyoruz", "İstihdamda engelli kotası arttırılsın" ve "Engelli Bakanlığı istiyoruz" yazılı dövizler taşıdı, sloganlar attı. Engellilerin Haklarına Erişim Platformu sözcüsü Turhan İçli, burada yaptığı açıklamada, 2013'ten itibaren özellikle Kovid-19 salgınından sonra engelli haklarında duraklama olduğunu savundu. Türkiye'de engelli nüfusun yüzde 12 olduğunu ve 2024 yılı bütçesinin yüzde 1'inin engellilere ayrıldığını ifade eden İçli, şunları kaydetti: "Asgari ücretliler asgari ücretin açlık sınırının altına düştüğünü feryat feryat söylüyor. Emekli işçi aylıkları 10 bin lira, emekliler de yüksek sesle meydanlarda sesini duyuruyor. Emekliler 10 bin liraya geçinebilir mi, geçinemez. Asgari ücretliler haklı, 17 bin liraya geçim olur mu, olmaz. Bir engelli aylığı 4 bin 195 lira, bununla geçinmek mümkün mü? Bakım aylığı bakma hizmetlerini görebilecek bir şekilde değil, 4-5 bin lira dolayında. Yani engelliler yerlerde sürünüyor. O yüzden engellilerin bu taleplerini, engelli aylıkları ve bakım ücretleri arttırılsın diye yüksek sesle haykırıyoruz." Engellilerin Haklarına Erişim Platformu, kuruluş ilanını TBMM önünde yaptığı basın açıklaması ile duyurdu.

Basın açıklaması şu şekilde:

"Engelli hakları mücadelesinin pratiği, tarihin tunç yasası gibi şu gerçeği zihnimize mıh gibi çaktı: “Ne kadar mücadele, o kadar hak ve kazanım.”. Bu, o denli kesin bir gerçektir ki, 1990’lı ve 2000’li yıllarda yükselen engelli hakları mücadelesi, kamuoyunda ve siyaset kurumunda büyük bir farkındalık yaratarak 571, 572 ve 573 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameler ile 5378 sayılı Engelliler Kanunu’nu elde etmemizi sağladı. Buna karşılık,  mücadelenin gerilediği son yıllarda, haklarımız ve kazanımlarımız birer birer elimizden alındı. Engelliler bütünüyle unutuldu. Öyle ki, 14 Mayıs’ta yapılan genel seçimlerde ve 31 Mart yerel seçimlerinde engellilerin sorunları gündeme gelmediği gibi, engelliler TBMM’de ve belediye meclislerinde hak ettikleri yeri alamadılar. Ekonomik kriz ve derin yoksulluk koşullarından, en fazla etkilenen ve dibe vuran engellilerin aylıklarının ve bakım ücretlerinin hızla yükselen enflasyon karşısında güncellenmesi akla bile gelmedi. Dört yılda bir BM Engelli Hakları Komitesine verilmesi ve 2024 yılının sonunda müzakere edilmesi gereken ulusal engelli raporunun görüşülmesi, Hükümet üstüne düşen görevleri yerine getirmediği için 2028 yılına ertelendi. Halen engellilerin bilgiye, fiziksel çevreye, haklara, hizmetlere, ürünlere ve programlara erişiminde ciddiye alınabilir bir ilerleme yok. Engellilerin istihdam ve eğitim düzeyi hala % 10 dolayında seyrediyor. Bütçenin sadece % 1’i, genel nüfusun % 12’sini oluşturan engelliler için harcanıyor. Buna karşılık, aklın ve bilimin gerektirdiği önlemler alınmadığı için iş ve trafik kazalarında, pandemilerde, depremlerde ve diğer doğal felaketlerde büyük can kaybı yaşanırken sakat kalan on binlerce insanımız aramıza katılıyor. Tüm bu olumsuz gelişmelerin önlenememesinin,  engellilerin birleşik ve örgütlü bir güç meydana getirerek mücadele alanına çıkmamasından kaynaklandığını biliyoruz. Hakların verilmediğini, fakat mücadele edilerek alındığını biliyoruz. Bu bilinçle bugün buradan, Milletin Meclisinin önünden, engellileri tüm farklılıkları ve çeşitlilikleriyle kucaklayan ve onların birleşik gücü olan ENGELLİLERİN HAKLARINA ERİŞİM PLATFORMUNUN kuruluşunu ilan ediyor ve haklarımız için yeniden ayağa kalkıyoruz.

İNSAN ONURUNA YAKIŞIR BAKIM HİZMETİ ALMAK HER İNSANIN HAKKIDIR

Yaşadıkları çaresizlik karşısında “Benden sonra ne olacak?” sorusuna yanıt bulamayıp engelli çocuğunun ve kendisinin hayatına son vermeyi, başka bir ifadeyle yaşam haklarından vazgeçmeyi düşünenlerin sayısı azımsanamaz. Engellilerin ve bakım sorumluluğunu üstlenenlerin, geleceğe güvenle bakmasını sağlayacak, engellilerin bağımsız yaşamalarını destekleyecek her türlü kişisel destek sistemini de içine alacak bir Bakım Sigortası Yasası’na ihtiyaç vardır. Geçmişten bugüne dek ülkemizde zaman zaman bakım sigortası konusu gündeme gelmiş ve 12. Kalkınma Planı içine dahil edilmiş olsa da ne yazık ki halen yasal düzenleme yapılmamıştır. Öte yandan 2012 engelli çocuğuna bakan annelere “sigortalanma ve emeklilik hakkı” verileceğine dair verilen müjdeyi de hatırlatırız. Yasa taslağının hazır olduğunu biliyoruz. Evde engelli çocuğuna baktığı için istihdama katılamayan annelerin desteklenmesi için verilen sözün hayata geçirilmesini ve Bakım Sigortası Yasa Taslağı çalışmaları için bir ivedilikle bir çalıştay planlamasını talep ediyoruz. Aileleri ve sivil toplum örgütlerini, Yasa taslağı hazırlık sürecine kapsamlı bir biçimde dahil edin. Bakım Sigortası Yasası hazırlanıp yürürlüğe girinceye, annelere emeklilik hakkı verilinceye ve bakım hizmetleri insanlık onuruna yakışır oluncaya dek, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığına, Türkiye Büyük Millet Meclisine, ilgili bakanlıklara ve kurumlara; konuyu gündemden düşürmeyeceğimizi, gereken hatırlatmaları yapacağımızı ve kararlılığımızı bildiririz.

İNSAN HAKLARINA ERİŞİM İÇİN ERİŞİLEBİLİRLİK ÖN KOŞULDUR

2005 yılında yürürlüğe giren ve bugün 19 yaşında olan Engelliler Hakkında Kanun’un ve BM Engelli Kişilerin Hakları Sözleşmesi’nin dikkate alınmadığını ve her alanda ihlal edildiğini yaşayarak görmekteyiz. Kanun’un erişilebilirlik ile ilgili hükümleri, çeşitli bahanelerle ertelenmiştir. En son toplu taşıma araçlarının erişilebilirliğinin 4 yıl ertelenmesi, engelli örgütlerinin girişimleri sonucunda, Anayasa Mahkemesinden geri dönmüştür. Hükümet, kendi belirlediği erişilebilirlik standartlarını hayata geçirmekte üzerine düşen sorumluluğu yerine getirmezken yerel yönetimler de, erişilebilirliği gündemlerine almamaktadır. Hükümetin, yerel yönetimlerin ve tüm sorumluların dikkatini; Engelli Kişilerin Hakları Sözleşmesi’ne, Engelliler Hakkında Kanun’a, Bankacılık Hizmetlerinin Erişilebilirliğine Dair Yönetmeliğe, Basın ve Yayın Hizmetlerinin Erişilebilirliğine İlişkin Yönetmeliğe ve taraf olduğumuz basılı ve yazılı materyallere erişimi güçlendirmeyi amaçlayan Marakeş Sözleşmesine dikkat çekmek istiyoruz. Görme, işitme ve bedensel engellilerin, bağımsız hareket hakkı, haber alma ve bilgiye erişim hakkı ve toplumsal hayata etkin bir biçimde katılımları için herkesin üzerine düşen sorumlulukları yerine getirip getirmediklerini takip edeceğimizi ve sorumluluklarını yerine getirmeyenlere verilen uyarı ya da para cezası ile erişilebilirliğin ertelenmesine karşı duracağımızı kararlıkla beyan ediyoruz. Bizler Engellilerin Haklarına Erişim Platformu olarak engellilerin tüm insan haklarına erişimlerini sağlamak üzere kurulduğumuzu ilan ederken; Ekonomik güçlük içinde olan ve engellilik ile ilgili harcamaları gittikçe artan engellilerin ve ailelerinin aldığı evde bakım aylığının ve engelli aylığının insana yakışır düzeye getirilmesini, Cumhurbaşkanı ERDOĞAN’ın, 2022 yılı Engelli Kamu Personeli Atama Töreninde, “Sözleşmeli personel için de yüzde 3 engelli çalıştırma mecburiyeti getirerek 12 bin engelli kardeşimize daha istihdam alanı açtık" sözünü hatırlatarak, derhal yasal düzenleme yapılması, kota oranının artırılması, engellilerin sözleşmeli personel olarak istihdamının sağlanması ve KPSS ile eş zamanlı EKPSS ile de alım yapılması, 18 yaşını dolduran engelli bireylerin istihdam edilememesi halinde, hane içi gelir kriteri uygulanmadan; kendilerine engelli aylığı bağlanması, SGK kapsamında olan tıbbi malzeme ve araç ve gereçlerin, güncel dolar kuru üzerinden ödenmesi için düzenleme yapılması, Nadir hastalığı olan çocukların ilaçlara erişiminde yaşanan güçlüklerin giderilmesi ve yaşam hakkının korunması ailelerin taleplerinin dikkate alınması, Engellilik politikalarına yön verecek, bağımsız bütçesi olan, tüm engellilerin ve ailelerinin ulaşabileceği merkezi bir yerde Engelliler Bakanlığının kurulması, BM Engelli Kişilerin Hakları Sözleşmesi’nin uygulanması, tüm mevzuatın Sözleşme’ye uygun hale getirilmesi ve BM Engelli Hakları Nihai Gözlem Raporunda yer alan tavsiyelerin yerine getirilmesi için; Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Mahinur Özdemir Göktaş’a ve tüm siyasilere ve yerel yönetimlere çağrı yapıyoruz."