Eğitim Sen: 612 bin 814 çocuk eğitim dışında kaldı

Eğitim Sen Genel Başkanı Kemal Irmak, 2024-2025 Eğitim ve Öğretim Yılı'nda eğitim dışında kalan çocuk sayısının yüzde 38,4 artarak 612 bin 814'e yükseldiğini söyledi.

Eğitim ve Bilim Emekçileri Sendikası (Eğitim Sen) Başkanı Kemal Irmak, sendikalarının düzenlediği 2025 Eğitim ve Öğretim Yılı Yarıyıl Raporu'nu açıkladı. Raporu, Merkez Yürütme Kurulu üyelerinin katılımıyla sendika genel merkezinde düzenlediği basın toplantısında açıklayan Irmak, eğitimin dinselleştirilmesinin devam ettiğini belirterek, "Siyasi iktidarın eğitim alanında, uzun süredir kendi siyasal- ideolojik hedefleri doğrultusunda attığı adımlar, okul öncesi eğitimden başlayarak eğitimin bütün kademelerinde sürüyor. Diyanet İşleri Başkanlığı başta olmak üzere, çeşitli vakıf ve derneklerle işbirliği halinde hayata geçirilen ÇEDES benzeri proje ve protokoller, başta öğrencilerimiz olmak üzere öğretmenler, eğitim emekçileri ve velileri doğrudan etkilemeyi sürdürmüştür" dedi.

"Eğitim devlet tarafından engellendi"

Yılın başında "tasarruf tedbirleri" kapsamında taşımalı eğitimden yararlanan bir milyonu aşkın öğrencinin yüzde 30'unun taşımalı eğitim kapsamında çıkarıldığını bilgisini paylaşan Irmak, "Bu durum başta kız çocukları olmak üzere çok sayıda öğrencinin eğitime erişim hakkının bizzat devlet eliyle engellenmesi anlamına gelmiştir" dedi.

"Ana dilde eğitim sorunu sürüyor"

Irmak, yarıyılda eğitimde bölgesel, cinsel, sınıfsal ve benzeri eşitsizliklerin derinleştiği, çocukların eğitim hakkından eşit koşullarda yararlanamadığı, eğitime erişimde yaşanan sorunlara çözüm üretilmediği ve anadilinde eğitim gibi en temel sorunların varlığını sürdürdüğü bir dönem olduğunu kaydetti.

Son yıllarda özellikle eğitime erişim başta olmak üzere çocukların en temel haklarından yararlanma oranlarında keskin bir düşüş gözlemlendiğini de aktaran Irmak, bu düşüşün 2024-2025'te de devam ettiğini belirtti. Eğitim dışındaki çocukların son 3 yıllın en yüksek seviyesine ulaştığını ifade eden Irmak, Eğitim Reformu Girişimi'nin raporuna göre, 2024-2025'te eğitim dışındaki çocuk sayısının ise yüzde 38,4 artarak yaklaşık 612 bin 814'e yükseldiğini kaydetti.

Ayrılanların sayısı 1 milyon 500 bini geçti

Zorunlu eğitimde olması gereken 200 bine yakın çocuğun eğitim dışında kaldığını, araştırmalara göre okuldan ayrılmaların yüzde 74 oranıyla en çok ortaöğretim seviyesinde yaşandığını kaydetti. Irmak, "2024-2025'te eğitim dışındaki çocukların yüzde 53,6'sı erkek yüzde 46,4'ü kız çocuğu. Yine geçici koruma altındaki Suriyeli çocukların sayısının ise 14-22 yaş aralığında Mesleki Eğitim Merkezi (MESEM), öğrencileri ve açık öğretime kayıtlı 18 yaş altı öğrencilerde bu sayıya dâhil edildiğinde; örgün eğitimin dışında bırakılan çocuk sayısı 1 milyon 578 bin 941" ifadelerini kullandı.

"En az 66 çocuk çalışırken yaşamını yitirdi"

İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü (İSİG Meclisi) raporunu referans vererek konuşmasını sürdüren Irmak, 2023 Eylül ile 2024 Ağustos döneminde en az 66 çocuğun çalışırken hayatını kaybettiğini belirtti. Irmak, "Tarım sektöründe 24 çocuk, sanayi sektöründe 17 çocuk, inşaat sektöründe 13 çocuk ve hizmet sektöründe 12 çocuğun çalışırken hayatını kaybetti" dedi.

Kız çocuklarının eğitim haklarına müdahale

Türkiye’de, özellikle kırsal bölgelerde kız çocuklarının okullaşma oranlarının erkek çocuklarına kıyasla daha düşük olduğu bilgisini de veren Irmak, "Dünya Ekonomik Forumu'nun 2024 Küresel Cinsiyet Eşitsizliği Raporu'na göre Türkiye, 146 ülke arasında 127. sırada yer almıştır. Bu sıralama, Türkiye'nin eğitim başta olmak üzere sağlık, ekonomi ve siyaset gibi alanlarda cinsiyet eşitliği konusunda daha da gerilediğini ortaya koymaktadır” dedi.

Irmak, Eğitim Bakanlığının çeşitli dini vakıf ve derneklerle yaptığı protokollerin bu yapıların okullarda etkin bir şekilde faaliyet göstermeye zemin hazırladığını anlattı. Irmak, "MEB'in Diyanet İşleri Başkanlığı ve Gençlik ve Spor Bakanlığı ile ortaklaşa yürüttüğü ve Eğitim Sen olarak ülke tarihinin en tehlikeli projesi olarak tanımladığımız ÇEDES (Çevreme Duyarlıyım, Değerlerime Sahip Çıkıyorum) projesi kapsamında okullarda artan dini etkinlik ve faaliyetlere öğrencilerin veli izni olmaksızın katılımı sağlanmıştır. MEB Din Öğretimi Genel Müdürlüğü'nün verilerine göre 2023/24 eğitim öğretim yılı boyunca ÇEDES kapsamında 21 bin 372 okulda 996 bin 886 öğrenci, 1 milyon 993 bin 772 veliye ulaşılmıştır. MEB her ne kadar Diyanet personelinin okullarda görevlendirilmediği iddia etse de pek çok ilde ÇEDES projesi kapsamında imamların, vaizlerin ve diyanete bağlı olarak çalışan memurların okullarda "manevi danışman" olarak görevlendirildiği bilinmektedir" şeklinde konuştu.

Öğrencilerin beslenme sorunları

Beslenmenin eğitimin temel sorunlarından olduğunu ifade eden Irmak, birçok çocuğun okula kahvaltısız geldiğini ve yemek yemeden günü tamamladığını söyleyen Irmak, "Bu koşullarda çocuklarına her gün ayrı bir beslenme hazırlamak durumunda kalan aileler eti, sütü, meyveyi, kuruyemişi geçelim yumurtayı, peyniri ve zeytini bile alamaz hale gelmiştir" ifadelerini kullandı.

Irmak, MEB'in çocukların beslenmesine bütçe ayırmasını da istedi.