Yunanistan’da 7 Temmuz genel seçimlerinin ardından %38 civarında oyla tek başına iktidara gelen merkez sağ eğilimli Yeni Demokrasi, açıkladığı kısa, orta ve uzun vadeli reform programıyla iktidara hazırlıklı, çalışılmış bir performansla oturduğunun ilk işaretlerini verdi. Başbakan Kyriakos Mitsotakis’in ülkeyi dolaşıp gelecek reformları anlattığı Temmuz ayı, Yunan siyasetinin gelecek dört yılı için kayda değer ipuçları taşıyordu.
Uzun yıllar iktisaden neo-liberal, toplumsal ve kültürel politikalar bağlamında muhafazakâr bir çizgiyi sürdüren Yeni Demokrasi, Mitsotakis’in liderliği ile birlikte iktisadi konularda daha sosyal, toplumsal meselelerde daha liberal bir çizgiye kayma çabasında. 1974’te Albaylar Cuntası’nın çökmesinin ardından kurulan Yeni Demokrasi, Konstantin Karamanlis öncülüğünde iktidara geldi ve Yunanistan’ın demokrasiye geçişinde öncü rol oynayan bir merkez sağ parti oldu. Yeni Demokrasi, iktidarda kaldığı ilk yedi yıllık süreçte ülkeye kurumsal bir kimlik kazandırmakla kalmadı, aynı zamanda ülkenin Avrupa Topluluğu’nun bir parçası olmasını sağladı.
Kilisenin toplumsal gücünü gözeten ve çoğu kez kilisenin taleplerini siyasal alana taşıyan geleneksel Yeni Demokrasi çizgisi, tarihsel rakibi sosyal demokrat PASOK’un aksine özelleştirmeye ve şirketlere vergi indirimine dayalı bir büyüme modelini benimsemiş, sosyal politikayı arka planda gören bir yaklaşımı tatbik etmiştir. Uzun yıllar boyunca Yeni Demokrasi, kilisenin tarihsel misyonunu siyaset üzerinden kamusallaştıran, büyük sermaye gruplarının sözcülüğünü yapan, gençlere uzak bir parti profili çizdi.
Muhafazakâr tarihsel mirasa köklü bir neşter vurma motivasyonuyla parti liderliğine oturan Mitsotakis’in ilk sınavı, Syriza tarafından Meclis gündemine alınan ve eşcinsel çiftlere kayıtlı birliktelik hakki veren yasa tasarısıydı. Mitsotakis, tasarıya evet diyen 19 (19/75) Yeni Demokrasi milletvekilinden birisi olurken, partinin gelecekte izleyeceği politik yön için de güçlü bir mesaj veriyordu.
Geçtiğimiz haftalarda hükümet programını açıklayan Mitsotakis, genç işsizliğin azaltılması ve ülkeden iş aramak için ayrılan yetenekli gençlerin ülkeye dönmesi, emeklilerin yaşam şartlarının iyileştirilmesi, yeni istihdam alanları yaratılırken maaşların yükseltilmesi gibi sosyal boyutu güçlü bir program açıkladı. Bununla birlikte hükümet programında üniversitelere polisin girişinin kolaylaştırılması ve kampüslerdeki anarşist örgütlerin kontrol altına alınması, aşırı sağ ve aşırı sol örgütlerle mücadele, kriminal olaylara karşı yasaların sertleştirilmesi gibi güvenlik yönü güçlü hususlar da vardı.
Araştırmacı Yiannis Mouzakis’in paylaştığı sandık verilerine göre Mitsotakis, 17-24 yaş grubundan %30 civarında oy alırken, Syriza %38 almış. 55 yaş üstü grupta ise Syriza %30’da kalırken, Mitsotakis %42 oy almayı başarmış. Emeklilerde ise fark çok daha açık: Syriza %27’de kalırken, Mitsotakis’in partisi Yeni Demokrasi %45 oy alabilmiş. Bu veriler ışığında Mitsotakis’in, özellikle gençlere ve emeklilere dönük güçlü sosyal mesajlar vermesinin anlamak mümkün. Gençlerin desteğini kazanmak isteyen Mitostakis, emeklilerin yeni hükümete olan güvenini de boşa çıkarmak istemiyor.
Mitsotakis, hükümeti kurarken geçmişte PASOK’ta siyaset yapmış beş deneyimli isme kabinesinde yer vererek, devlette kurumsal hafızaya güvendiğini göstermiş oldu. Sözgelimi aşırı solcu 17 Kasım örgütünü çökerten PASOK’un eski Kamu Düzeni Bakanı Mihalis Hrisohoidis, bağımsız olarak Mitsotakis kabinesinde aynı bakanlık göreviyle kendine yer buldu. Kendisinden beklenen, özellikle yükselen aşırı sağcı örgütlenmelere karşı etkin mücadele etmesi. Bürokraside de PASOK kökenli isimlerin yerlerini koruduğu, Mitsotakis hükümetinin geniş çaplı bir değişikliğe gitmeyeceği konuşuluyor.
Yunanistan’da merkez solun çöküşünün ve PASOK’un barajı zor geçer bir parti haline gelmesinin ardından sosyalist köklere sahip Syriza, solun en büyük partisi haline geldi. Ancak dört yıllık Syriza deneyimi, her eleştiriyi “halk düşmanlığı ve oligarklara hizmet” söylemiyle yanıtlayan, deneyimsiz, tutarsız ve politik bütünlükten uzak bir süreçten ibaretti. Buna karşılık Mitsotakis, parti liderliğini ele almasından itibaren ekonomik konularda sosyal adaleti gözeten bir liberalizmi, özgürlükleri, diplomasiye dayalı dış politikayı, her konuda müzakereyi savunan, sosyal-liberal olarak kavramsallaştırılabilecek bir çizgiyi partisine yerleştirmeye çabalıyor.
Önümüzde uzun bir dört yıl olacak ve 1974 sonrasında klasik sosyal demokrasinin, muhafazakâr sağın ve popülist solun yönettiği Yunanistan, ilk kez sosyal-liberal bir deneyim yaşayacak. Yol uzun ve her kesimin hükümetten beklentileri büyük. Bakalım Mitsotakis’in iktidar süreci nasıl ilerleyecek?