Henüz İtalya’da anayasal reformun oylandığı referandumda hayır galip gelmemiş, Matteo Renzi Başbakanlıktan istifa etmemişken, 2016’nın Şubat ayında Partito Democratico’nun ve Başbakanlık makamının ekonomi danışmanı Filippo Taddei ile –hocam olması hasebiyle– bir öğlen sohbetine katılmıştım. İtalyan yasama ve yürütme sistemini yeniden düzenleyen reform önerisi hakkında ne iyimser ne de kötümserdi Taddei. Diyordu ki “bir reformun başarısı, o reformun siyaseten sahiplenilmesine bağlıdır. Arkasında sağlam durulan tartışmalı bir reformun başarı şansı, yeterince sahiplenilmeyen tartışmasız bir reformun başarı şansından çok daha fazladır.”

Bir reformu sahiplenecek olan kimdir? Siyasa-yapıcı veya siyasetçi. İkisinin birbirinden farkını da şöyle açıklıyordu Taddei: “Siyasa-yapıcı adı üstünde işi yapandır, siyasetçiyse işi doğru zamanda yapan! Siyasette hayatta kalabilmek için her siyasetçi doğru olduğunu düşündüğü zamanda siyasi sermayesini peyderpey harcar. Lakin her siyasetçi bir gün kaybedeceğini bilmelidir. Neticede siyaset arzu ettiğin şeyleri değil, vazgeçmeyi göze alabileceğin şeyleri ifade eder.”

Bu sözlerin üzerinden yaklaşık on ay geçtikten sonra İtalyan halkı referandumda reform teklifine %59 ile hayır dedi. İtalyan Başbakanı derhal istifa etti. Risk almış, siyasi sermayesini harcamış ve kaybetmişti. “Şimdilik” sahneden çekilme vaktiydi.

Hikayenin bir gün size tanıdık gelip gelmeyeceği iki aya belli olacak. Ancak bahsi geçen üç meseleyi gözden geçirmek faydalı olacaktır: reformun sahiplenilmesi, işi doğru zamanda yapan siyasi maharet ve vazgeçmeyi göze alabilen siyaset. Reformun sahiplenildiğini iddia etmek oldukça güç, işe doğru zamanda girişilip girişilmediği ise bizce henüz muamma. Vazgeçmeyi göze alan siyaset mi? Güldürmeyin Allah aşkına.

* “Il pessimismo della ragione e l’ottimismo della volontà” Antonio Gramsci