Çok karmaşık bir kuantum mekanik problemini çözmek, yüzlerce parametresi olan hava durumu tahminleri yapmak ya da karmaşık bir uçak tasarımı çizmek istiyorsanız size bir süper bilgisayar gerek. Süperbilgisayarlar saniyede milyarlarca işlemi yapabilen çok çok hızlı (ve elbette pahalı) makineler. Bu sebeple ülkeler genelde araştırma labaratuarları ve üniversiteler aracılığı ile bunları destekler ve sürekli yeniler, en hızlısına sahip olmak için yarışır.

Aşağıdaki tablo dünyadaki en hızlı 500 süperbilgisayarın ülkere göre dağılımını gösteriyor. Bu listede 32 ülke var. Ancak 77 milyon nüfusu 18. büyük ekonomisi ve yaklaşık 20 milyon genci olan Türkiye yok! Meksika’da, Macaristan’da, Bulgaristan’da var bizde yok. Brezilya’da altı tane var ama bizde yok.

Exaflop Engeli

Süperbilgisayarlarda bir saniyede 1 kentilyondan (milyar x milyar) fazla işlem yapılamıyor ve buna exaflop engeli deniyor. Obama bu engeli aşmak için geçen ay bir genelge yayınladı ve en geç 2025’te bu engeli aşma hedefi koydu. Bu amaçla teşvikler ve destekler vereceğini açıkladı (link). Aynı şekilde Çin, Japonya ve pek çok diğer ülke de bu engeli aşma peşinde. Bilgi ekonomisinde rekabet edecek gençlerin önününde exoflop engeli olmayacak bu ülkelerde.

Bizim Engelimiz

Şimdi gelelim bizim gelecek 10 yılda aşacağımız engellere. Bizim exaflop engeline ulaşmak için aşmamız gereken engel çok. Bilgi ekonomisinin duble yolları sabit ve kablosuz hızlı internet ağları. Aşağıdaki grafik bu alanda nerede olduğunu net olarak gösteriyor. Hızlı internet bağlantısında son sıradayız. İnternete erişim engelini aşamadıkça exaflop engelini aşmak hayal bile edilemez.

Yeni Neslin Engeli

Burada yeni nesil bizim umudumuz olacak. Tam 20 Milyon gencimiz var. Avrupa’daki 15 ülkenin toplamı bizim geçlerimizin sayısını geçmiyor. Avustralya’nın 23 milyon, Hollanda’nın 17 milyon nüfusuyla bizden daha büyük bir ekonomi olduğunu düşündüğümüzde gençlerimizin ne kadar da paha biçilmez bir kaynak olduğunu net bir şekilde görebiliriz.

Bu gençlerimizi geleceğe hazırlamada neredeyiz? Gençlerimiz exaflop olmasa da petaflop engeline hazırlar mı? Avrupa ülkeleri arasında bu alanda da sonlardayız. Gençlerimizin sadece dörtte biri bilgisayarda yüksek beceriye (dosya indirme, sıkıştırma gibi işlemleri yapma) sahip. İnternet becerisinde de maalesef gerideyiz. Veriler aşağıda, detaylar can sıkıcı.

Gençler Ne Arıyor?

Peki bilgi ekonomisinden uzak tuttuğumuz bu gençler ne yapıyor? 20 ile 24 yaş arasındaki 3 milyona yakın gencimizden 2 milyon kadarı lise mezunu. Bunların 1 milyon 250 bini ya iş bulamıyor ya da iş bile aramıyor. 947 bin yüksek öğretimli gencimiz var ama yarıya yakını iş hayatında değil: çalışmıyor, üretmiyor! Bu sayı Estonya nüfusuna eşit. Ve Estonya 1.3 milyon nüfusu ile ve 65 milyar TL’lik bir ekonomik büyüklüğü sahip.

Daha da detaylandırarak söylersek, OECD verilerine göre çalışmayan, okumayan ve bir kursa gitmeyen gençlerde ülkemiz birinci sırada. Bizdeki gençlerin %36’sı bu kategoride, bu alanda OECD ortalamasını ikiye katlamışız.

Yeni Bir Arayış

Tüm bu tablolar rekabet etmemiz gereken alanın ne olduğunu net bir şekilde gösteriyor. Duble yollarla, topla tüfekle değil, kod, klavye ile yapılan bir rekabet bu. Ülkemizi daha yaşanabilir bir refah düzeyine ulaştırmak için yeni ekonomik hedefler koymalıyız. Gençlerin önünü açacak, girişimci kılacak, özgür düşünüp, exaflop engellerini aşmayı düşletecek yeni bir arayış içinde olmalıyız. Başta biraz sıkıntı çekeceğiz ama gelecek güzel olacak.